Close Up: Max Beckmann - Transit Amsterdam ( 1937-1947)

In juli 1937 opent de expositie ‘Entartete Kunst’ in München – een statement waarmee de nazi’s voor eens en voor altijd afrekenen met de kunst die zij als verfoeilijk beschouwen. Op de tentoonstelling is schilder Max Beckmann met maar liefst 22 werken vertegenwoordigd. Beckmann wacht de gebeurtenissen niet af en vlucht met zijn vrouw Quappi naar Amsterdam met als uiteindelijk doel naar Parijs of Amerika te gaan. Voordat ze echter een definitief besluit nemen, breekt in 1939 de Tweede Wereldoorlog uit. De Beckmanns zien zich gedwongen in Amsterdam te blijven.

Op dat moment kan nog niemand vermoeden dat Max Beckmann (1884-1950) – volgens kunstcriticus Robert Hughes één van de grootste schilders van de twintigste eeuw – tien van zijn artistiek meest vruchtbare jaren in Amsterdam zal doorbrengen. Het is een moeilijke periode voor de kunstenaar, die als niet-joodse Duitser net zo bevreesd is voor de Nederlanders die hem als ‘mof’ zien, als voor de Duitse bezetters die hem beschouwen als ontaard kunstenaar. Beckmann brengt zijn angst en onzekerheid tot uitdrukking in grote, krachtige beelden in zinderende kleuren. Het zijn toneelachtige, mythologische voorstellingen die verwijzen naar Beckmanns eigen situatie en zijn gedachten over het leven.

De documentaire ‘Kunstenaar Max Beckmann, transit Amsterdam 1937-1947’ kan gezien worden als een Nederlands eerherstel voor de Duitse kunstenaar, die weliswaar een groot en belangrijk deel van zijn oeuvre in ons land schiep, maar die hier te weinig naar waarde is geschat. Tevens biedt de documentaire, met een schat aan dagboekfragmenten van de kunstenaar geïllustreerd met filmarchief uit de Tweede Wereldoorlog, een nieuw perspectief op een dramatische periode uit de geschiedenis.

Een film van Rudolf Evenhuis en Jaap Guldemond

Een coproductie van Allegri Film en AVRO met steun van het Stimuleringsfonds en het Nederlands Filmfonds 

Eindredactie AVRO: Marijke Huijbregts