Fotografen hebben het in de Islamitische Republiek Iran niet gemakkelijk, want censuur is er alomtegenwoordig. Toch is er in hedendaags Iran een generatie jonge fotografen opgestaan die de wereld een nieuwe kijk wil geven op het land. 

De Close Up-documentaire 'De vrouwelijke fotografen van Iran' wordt zondag 16 augustus 2020 om 17.10 uur herhaald op NPO 2. Daarna is de uitzending op deze pagina terug te kijken. 

Fotografen als Newsha Tavakolian, Shadi Ghadirian, Solmaz Daryani en Tamineh Monzavi nemen de kijker mee op reis door een Iran dat niet alleen een rijke culturele geschiedenis heeft, maar dat ook volop in ontwikkeling is.

Als je kijkt naar de Iraanse fotografie valt op dat bepaalde onderwerpen taboe zijn. Zo mogen fotografen het lichaam niet afbeelden en kunnen ze vrouwen niet zonder sluier laten zien. En als een paar wordt weergeven mogen de man en de vrouw niet naast elkaar staan. Het zijn de lijnen waartussen deze jonge fotografen weten te manoeuvreren. 

Fotografe Shadi Ghadirian maakte een fotoserie over de stereotypen over vrouwen in het conservatieve Iran, die in 2018 te zien was op BredaPhoto Festival. Voor de serie haalde ze inspiratie uit de verrassend vrijzinnige fotocollectie van een negentiende-eeuwse Perzische koning en combineerde dit met moderne iconen als een stofzuiger of een gettoblaster. Ghadirian wist van begin af aan dat ze geen documentairefotograaf zou worden en legde zich toe op geënsceneerde beelden. Ghadirian: ‘We hebben in Iran de keus om niet te werken of het zo te doen dat we ons werk kunnen laten zien. Ik ben iemand die een manier, een vorm vindt om het te doen.’

blockquote
Als kunstenaar in Iran loop je door een mijnenveld
Newsha Tavakolian, fotograaf Magnum Photos

Fotografe Newsha Tavakolian begon wel als fotojournalist en werkte zeven jaar voor de Iraanse pers. Door het politieke systeem in die tijd werden bijna elk jaar meerdere kranten verboden. Haar hoofdredacteur werd zelfs opgepakt en moest naar de gevangenis. 

Toen er in 2009 demonstraties uitbraken in Teheran werd het erg moeilijk om op straat foto’s te maken, vertelt Tavakolian. Je mocht namelijk geen camera, mogelijk te gebruiken voor spionage, bij je hebben. Beroofd van haar passie was het was voor haar een zware periode, maar ze zette het uiteindelijk om in een nieuwe fotoserie: met ‘Listen’ gaf ze een stem aan professionele zangeressen die vanwege de islamitische regels niet solo mochten spelen en geen eigen cd’s mochten produceren. Tavakolian: ‘De voorliefde van jonge vrouwen voor fotografie kan worden verklaard door wat mij in het begin ook heel erg aansprak: het fototoestel wordt een middel om je te bevrijden.’ Het gaf haar de kans om te reizen en nieuwsgierig te zijn. Tavakolian werkte voor Time Magazine en werkt nu voor fotoagentschap Magnum.

Meer fotografiedocumentaires 

fotografieshadi ghadiriannewsha tavakolian
Deel dit artikel