![Gershwin - De klassieke Amerikaan]({"src":{"breakpoint-mobile":"https:\/\/www.assets.avrotros.nl\/user_upload\/_processed_\/7\/f\/csm_Gershwin-Close-Up-notities_1c6ff3bd9f.jpg","default":"https:\/\/www.assets.avrotros.nl\/user_upload\/Programma_s\/Close_Up\/2020\/Gershwin-Close-Up-notities.jpg"}})
Het succes van componist George Gershwin (1898-1937) kan gezien worden als typisch Amerikaans. Hij creëerde begin 20e eeuw vernieuwende en toch herkenbare muziek die op maat gemaakt leek voor het nog jonge land. Hij is de bedenker van een nieuw Amerikaans geluid, waarin verschillende culturele invloeden hoorbaar zijn.
De Close Up documentaire ‘Gershwin - De klassieke Amerikaan’ zie je zaterdag 25 januari 2020 om 23.05 uur op NPO 2. Daarna is de uitzending op deze pagina terug te kijken.
Gershwin werd geboren in Amerika, maar zijn wortels lagen in het oude Europa. Aan het einde van de 19e eeuw stroomde New York vol met miljoenen Franse, Britse, Ierse, Italiaanse en Slavische immigranten. Ook Gershwins Russich-Joodse ouders vertrokken, op de vlucht voor het antisemitische geweld, naar New York en trouwden daar in 1895. Ze integreerden al snel in de Joodse wijk van Manhattan. Het verhaal gaat dat Gershwin voor het eerst muziek ontdekte op straat. Onbewust nam hij van alles in zich op: Jiddische liedjes, Afro-Amerikaanse gospels, Italiaans belcanto en het lawaai van de auto's.
True music must reflect the thought and aspirations of the people and time. My peopleare Americans. My time is today
Met zijn muziek die het midden houdt tussen populaire songs en klassieke muziek is hij op zijn zevenentwintigste al de koning van New York. In 1925 plaatste Time Magazine zelfs voor het eerst in zijn geschiedenis het portret van een hedendaagse Amerikaanse componist op zijn omslag!
![]({"src":{"default":"https:\/\/www.assets.avrotros.nl\/user_upload\/_processed_\/f\/c\/csm_George-Gershwin-Close-Up-Time-Magazine_962cf9ccba.jpg"}})
![]({"src":{"default":"https:\/\/www.assets.avrotros.nl\/user_upload\/_processed_\/f\/e\/csm_Gershwin-Close-Up-aan-de-piano_2900eaa472.jpg"}})
![]({"src":{"default":"https:\/\/www.assets.avrotros.nl\/user_upload\/_processed_\/d\/8\/csm_Gershwin-Close-Up-met-drie-aan-de-piano_8aa24e8de2.jpg"}})
Werken waar je Gershwin van kan kennen zijn de orkestrale composities ‘Rhapsody in Blue’ en ‘An American in Paris’, de nummers ‘Swanee’ en ‘Fascinating Rhythm’, de jazzstandaard ‘I Got Rhythm’ en de opera ‘Porgy and Bess’, die de hit ‘Summertime’ voortbracht. Ook schreef hij in Hollwyood muziek voor films.
Gershwins 'Summertime'
Het werk ‘Summertime’, een aria uit Gershwins opera ‘Porgy and Bess’, bevindt zich op de snijvlakken van klassiek, jazz, blues en pop. De tekst werd geschreven door DuBose Heyward, die ook de roman ‘Porgy’ schreef, waar de opera op werd gebaseerd. ‘
Wat 'Summertime' zo bijzonder maakt, is de variëteit aan instrumenten. Elk denkbaar instrument komt terug in het stuk: van een tuinslang en koeienhoorn tot de theremin en carillon. Er zijn dan ook tientallen versies en opnames van het stuk - er is zelfs een housemix van.
Gershwins muziek lijkt tijdloos. Vandaag de dag maken ook ‘Rhapsody in Blue’, ‘Concerto in F.’ en de ‘Cuban Overture’ nog altijd deel uit van het repertoire van veel grote, internationale orkesten.
