ILJA'S ITALIË-BLOG: TOSCANE #2

Marmer, Etrusken, Brunello du Montalcino, Elba, Napoleon en krabben.

Toscane... statige cipressen, welvende heuvels... Een landschap zo mooi dat Van Gogh, die het probeerde te schilderen, er gek van werd. Toch hebben ze uit dat beeldschone landschap een afzichtelijk lelijke hap genomen. Per que? Waarom?

Voor het witte goud, waarmee de geschiedenis van Italië is geschreven: MARMER!

Marmeren badkamer
In Carrara wordt al langer dan 2000 jaar marmer gedolven. Je zou zeggen: nog een klein stukje en er is geen berg meer over, opperdepop, het witte goud, maar er is pas 5% afgegraven. Dus je hoeft niet bang te zijn dat je straks je badkamertje niet meer kan doen; die berg zit nog nokkievol.

De Romeinen waren gek op marmer. Ze haalden het met galeien vol uit Griekenland en Turkije. Totdat ze ontdekten dat ze er zelf bovenop woonden! Ze gooiden er meteen een paar duizend slaven tegenaan om die berg open te hakken en heel Rome vol te pletteren met marmer.

Michelangelo, van de David, die blote man met dat vijgenbladje voor z’n ...,  zei: “het beeld zit al in de steen, je hoeft het alleen nog maar uit te hakken.” Hij stond erop om voor zijn beelden persoonlijk zijn eigen marmer uit te zoeken. Hij huurde hier in Carrara een kamer en trok met een muilezel de bergen in om het perfecte stuk marmer te zoeken.

Marmer is beter dan coke
Het witte marmer van Carrara is uniek en de winstmarges zijn skyhigh; carraramarmer levert meer op dan cocaïne. Er zijn meer dan duizend bedrijven die iets met marmer doen. Arbeiders, marmersnijders, beeldhouwers,marmermachinefabrikanten, reparateurs, transporteurs, etc. Daarom zeggen ze hier: “In Carrara eet iedereen marmer.”

Feitjes:

• Marmer komt van het Griekse woord ‘Marmaros’. het betekent: glanzende steen. Het is kalksteen. Heeft een suikerachtige structuur en is geliefd in de beeldhouwkunst vanwege de rustige uitstraling en de homogene samenstelling
• Een wet uit 1751 bepaalt dat de mijnen PRIVE bezit zijn. Normaliter betaalt een bedrijf pacht aan de staat. Hier niet, dus de nazaten van de gelukkige adel uit 1700 hebben 'vrij spel'.
• Elke dag zijn 1500 marmermijnwerkers in touw om de rotsblokken uit de berg te hakken.
• Een  marmervrachtwagen kan 30.000 kilo marmer vervoeren.
• Elk jaar wordt er vijf miljard kilo marmer uit de berg gehakt. En nog steeds maar 5% van beschikbare marmer afgegraven

Etrusken #1
Drieduizend jaar geleden was Nederland een moerasgebied, bevolkt door een handjevol rauwdouwers in kletsnatte bontvellen. Wij denken altijd dat dit veranderde met de komst van de Romeinen, dat zij het waren die de cultuur in Europa brachten, maar dat is helemaal niet zo. Lang vóór de Romeinen waren er... de Etrusken, ook een Italiaans volk, maar heel anders van karakter! Zij hadden 3000 jaar voor Chr. al een hoog ontwikkelde cultuur. In Europa liepen ze nog in berenvellen, probeerden wanhopig ‘n vuurtje te maken met 2 stokjes, maar de Etrusken bouwden al paleizen, viaducten en zeewaardige schepen, ze dreven handel met het verre Oosten. Ze hadden schilderkunst, beeldhouwkunst en architectuur.

En... ze konden wijn maken.

Misschien nog wel het ergste, vrouwen mochten geen wijn meer drinken.

 

Gelijke rechten
Maar het meest opvallende, het meest bijzondere wat de Etrusken hadden, was...  Respect. Ze hadden respect voor vrouwen. Meer dan dat: mannen en vrouwen hadden gelijke rechten! Dat was nog nooit vertoond. In de hele wereld werden vrouwen onderdrukt. Maar niet door de Etrusken. Etruskische vrouwen stonden in hoog aanzienen en bekleedden invloedrijke functies. De belangrijkste Etruskische god was een vrouw: Minerva, godin der Wijsheid. Maar ja, rond 300 voor Chr. ging het mis: de Romeinen sloegen alles plat en draaiden alles weer terug: vrouwen mochten niet meer stemmen, geen openbare functies meer bekleden en, misschien nog wel het ergste... vrouwen mochten...  geen wijn meer drinken.

Etrusken #2
Die hoog ontwikkelde Etrusken uit Toscane werden gezien als een beetje vreemde vogels (dat heb je wel vaker met hoog ontwikkelde mensen). Ze bouwden prachtige steden met paleizen en rijkversierde tempels, maar onder elkaar spraken ze een soort geheimtaal die niemand kon verstaan, en... ze hadden een fascinatie voor de dood. Voor het leven ná de dood om precies te zijn. Ze geloofden dat je na je dood gewoon door zou leven. Daarom bouwden ze onder elke stad een 'tweede stad'; een ondergrondse dodenstad, een necropolis.

Omdat ze er na hun dood een beetje knap bij wilden zitten, richtten ze hun dodenhuis in met alles wat ze tijdens het leven ook hadden: tafels, stoelen, schilderijtje, lampje, iets te knabbelen én natuurlijk wijn. Dankzij die dodensteden hebben we nu een beetje een beeld van hoe de Etrusken leefden. Maar daar zullen we het dan ook mee moeten doen, want meer is er niet. Eeuwenlang hebben archeologen hun tanden stuk gebeten op Etruskische inscripties, maar die lieten zich niet ontcijferen. Geen touw aan vast te knopen. Pas heel recent zijn ze erin geslaagd om die malle taal een beetje in kaart te brengen. Inmiddels is er dus wat meer over ze bekend, maar nog lang niet alles. Het blijven vreemde vogels, die grondleggers van Europa.