Charlotte Caspers: 'Ik ben niet op zoek naar knap'

Tussen het maken van reconstructies voor Het geheim van de Meester door, trekt Charlotte Caspers zich terug in haar eigen atelier om vrij werk te maken. ‘Ik wil mezelf verbazen.’

Eén blik in haar atelier in Bergen zegt genoeg: de eigen schilderijen van Charlotte Caspers (1979) hebben een totaal andere sfeer dan de reconstructies van historische meesterwerken die ze maakte voor het AVROTROS-programma Het geheim van de Meester. ‘Ik werk niet in de stijl van Rembrandt of Frans Hals’, zegt ze. ‘Mijn eigen schilderijen zijn heel anders dan wat ik op televisie heb gedaan. Dat is fijn, want zo zit het elkaar niet in de weg.’

Caspers haalt wel inspiratie uit de oude meesters. Niet letterlijk, maar wel als het gaat om pigmenten en techniek. Ze wijst op tientallen potjes. ‘Meestal maak ik mijn eigen verf. Ik werk graag met eitempera of lijmverf, omdat ze mat zijn en je er de korreligheid van de pigmenten in ziet. Op een foto komt dat niet over, maar in het echt wel. Het maakt het oppervlak spannender.’

Liefde voor goud

Caspers werkt het liefst met waterige verf. ‘Vanwege de matheid en omdat ik het combineer met bladgoud.’ Tegenwoordig gebruiken veel kunstenaars goud – ‘het lijkt wel in de mode, ik zie het overal opduiken’ –, maar Caspers werkt er al twintig jaar mee. ‘Vanaf het moment dat ik het leerde kennen op de restauratieopleiding, ben ik erdoor gefascineerd. Ik ben van goud gaan houden. Niet alleen omdat ik het lastig vind en daardoor interessant, maar ook vanwege alle mogelijkheden die het heeft. Ik gebruik bladgoud op dezelfde manier als in een middeleeuwse kerk gebeurt: om contact te maken en aandacht te vangen. Ik sla putjes of ik graveer erin, om zo met het veranderlijke licht te spelen.’

De kracht van de natuur

De natuur speelt een belangrijke rol in haar werk. ‘Ik heb de neiging om overal schoonheid in te zoeken. Schoonheid als bezwering, als tegenwicht voor een wereld die niet altijd even mooi is. Dat doe ik in mijn eigen leven ook. Ons dochtertje heeft het syndroom van Dravet, dat is een genetische afwijking waar onder andere moeilijk behandelbare epilepsie bij hoort. We beleven vaak angstige momenten en zijn regelmatig in het ziekenhuis. Op zulke momenten haal ik kracht uit een spreeuw of een mooie boom. De schoonheid van de natuur is heel helend voor me.’

Een hoofd vol ideeën

Om te schilderen moet ze rust hebben. ‘Wanneer er te veel ruis is, ga ik liever een wandeling maken of aan mijn website werken. Zo creëer ik ruimte om te kunnen schilderen. Ik woon vlak bij de natuur en ga veel naar buiten, maar eigenlijk wordt mijn hoofd de hele tijd gevuld met ideeën. Ik ben altijd bezig met mijn schilderijen; het voelt alsof ze allemaal op een rijtje klaarstaan in mijn hoofd.’ Terwijl ze liefdevol over een houten paneeltje aait, zegt ze: ‘Ik ben heel gevoelig voor materialen. Als het een fijn materiaal is, heb ik extra veel zin om ermee te werken.’

De schoonheid van de natuur is helend voor me

Charlotte Caspers

Abstracte tegenreactie

In haar atelier hangt naast een stemmig schilderij van een esdoorn een schilderij met kleurvlakken; de geabstraheerde versie van diezelfde boom. ‘Ik vind het heel fijn om abstract en figuratief te combineren. Een onderwerp uitpellen en onderzoek doen naar kleuren en materialen, is een tegenreactie op het figuratieve reconstructiewerk dat ik heb gedaan. Na een periode van tv-opnames had ik altijd zin om abstract te werken. Iedereen vond het altijd knap wat ik deed, maar ik ben niet op zoek naar knap. Ik ben op zoek naar sfeer, naar de essentie. Een ander is misschien blij wanneer hij een spreeuw heel precies schildert, maar voor mij is dat te makkelijk. Dan verbaas ik mezelf niet. Een abstracte kleurencompositie of landschappen waaruit alle tijd is, kosten me veel meer moeite. Ik wil iets tonen, wil dat mensen door mijn ogen kijken. Alsof je met een netje achter een vlindertje aanrent totdat je het te pakken hebt.’

Geen toelichting nodig

Ook als je geen idee hebt van de oorsprong van haar abstracte werk, is het aansprekend. ‘Ik houd niet zo van kunst die afhankelijk is van het verhaal. Een schilderij moet ook zonder de kunstenaar communiceren. Het mag best rijper worden wanneer je het verhaal erbij kent, maar ik vind het belangrijk dat het ook zonder toelichting raakt.’

Benieuwd hoe Charlotte Caspers met bladgoud werkt? Bekijk de video op: www.charlottecaspers.com. Dit artikel is afkomstig uit kunstmagazine MUZE.