De details: schoenen van de arts

‘Jan Steen bouwt zijn schilderijen volgens een vast patroon op.' In de serie De details bespreekt Michel van de Laar het schilderij 'De Piskijker' van Jan Steen. 

'Na de grondering maakt hij een ondertekening, Deze lijnen spelen vaak tot het einde een rol. Die zie je op dit schilderij terug in de rok. Die donkere lijnen bij de rok zijn de lijnen van de ondertekening die hij met zwarte verf opbrengt. Hij schildert van achteren naar voren, dus eerst de achtergrond, dan de figuren.

Nieuwe verf maken

Als hij de achtergrond schildert, houdt hij ruimte open rondom de figuren. Bij Jan Steen zijn die ruimtes altijd te groot. Dus als hij de figuren heeft geschilderd, moet hij het rondom de koppen nog invullen. Hij moet dan nieuwe verf maken die vaak een net wat afwijkende kleur heeft. Er ontstaat daardoor een soort halo. 

 

 

Liefdesverdriet of zwanger

Jan Steens schilderijen hebben een boodschap. In dit schilderij is dat: hier helpt geen medicijn, het is de minnepijn. Het meisje is hopeloos verliefd of zwanger, dat blijft in het midden. Men dacht in de zeventiende eeuw dat je aan de urine kon zien of een vrouw zwanger was.

Ook was liefdesverdriet in de zeventiende eeuw iets fysieks: dat er iets los was geschoten wat weer naar beneden moest worden gebracht. Je bent niet ziek, maar je hebt gewoon liefdesverdriet. Maar wat de uitkomst ook is, de dokter is een kwakzalver: hij heeft zijn schoenen verkeerd om aan.’

Michel van de Laar is restaurator en in het team van Het Geheim van de Meester verantwoordelijk voor de veroudering van de reconstructies.