Op 11 oktober is het 125 jaar geleden dat de Oostenrijkse componist en organist Anton Bruckner is overleden. Bruckner was tijdens zijn leven met name beroemd als organist, zijn symfonieën oogden pas na zijn dood veel lof.
Anton Josef Bruckner werd 4 september 1824 geboren in het Oostenrijkse Ansfelden. Als kind werd hij aangesteld als organist in de kerk van Stift St. Florian, wat zijn eerste stap richting een muzikale loopbaan betekende. Omdat hij echter het onzekere leven als muzikant in eerste instantie niet zag zitten, besloot hij om als ambtenaar aan de slag te gaan. Brückner was een perfectionist, hij probeerde zich in alles door te ontwikkelen. Hij behaalde diploma na diploma, tot het moment dat hij dacht dat niemand hem iets meer kon aanleren. Op dat punt besloot hij zich toch op een muzikale carrière te storten.
Wagner als inspiratie
De grootste inspiratiebron voor Bruckners muziek was Richard Wagner. In zijn composities is daarom ook een duidelijk evolutie te zien. In 1863 liet zijn docent Otto Kitzler hem kennismaken met deze muziek. Voor dit punt werkte Bruckner vooral aan kerkmuziek, maar vanaf het moment dat hij Wagner leerde kennen begon hij met het schrijven van zijn symfonieën. Het bombastische karakter van Wagner’s muziek is goed te herkennen in bijvoorbeeld de derde symfonie, die hij heeft opgedragen aan de Duitse componist.
De vloek van de negende
Richting het eind van zijn leven begon Bruckner een manie te ontwikkelen. Hij moest van zichzelf alles tellen, van blaadjes aan een boom tot punten in een boek. Daarnaast was hij chronisch ziek, waardoor hij zijn negende symfonie niet heeft kunnen voltooien. Daarmee komt hij in het ondankbare rijtje van onder andere Beethoven, Schubert, Mahler, Brahms, Sibelius en vele andere componisten die hun negende symfonie niet hebben geschreven of afgemaakt.
Bruckner IV in het Zondagochtend Concert
Na Bruckner zijn dood
De connectie tussen Wagner en Bruckner heeft ook een keerzijde voor zijn reputatie gehad. In de 20e eeuw gebruikten de nazi’s namelijk de muziek en de nationalistische ideologie van Wagner om hun eigen ideeën te ondersteunen. Ook Bruckner, als een van de grootste fans van de muziek Wagner, werd door hen vereerd en er werd zelfs een buste van hem onthuld waarop een swastika te zien was. De connectie met de nazi’s was echter onterecht, want in tegenstelling tot Wagner sympathiseerde Bruckner niet met antisemitische denkbeelden.
Zijn muziek staat nog tot op de dag van vandaag hoog in het vaandel binnen de klassieke muziek en hij wordt vaak geprogrammeerd bij orkesten als de Wiener Filharmoniker.
