De Volkskrant publiceerde vrijdag 19 juli 2019 het artikel 'De 15 orgels die u gehoord moet hebben', waarin Merlijn Kerkhof een toplijst samenstelde van de mooiste en meest bijzondere orgels die ons land rijk is. Een longlist die vorm kreeg met de input van "een college van adviseurs". NPO Radio 4 en AVROTROS-presentator Sander Zwiep, groot orgelliefhebber en amateurorganist, is blij met de lijst. "Wat een heerlijkheid om Het Orgel zo prominent in een landelijk dagblad te zien."
"Wat ben ik blij met Merlijn Kerkhof. De Volkskrant-journalist presenteert de Top 15 met de Mooiste Orgels van Nederland. Jazeker, een heuse Hollandse Orgel Top 15. Een uitgesproken lijst met instrumenten die allemaal op een paar uur rijden van je vandaan staan of hangen. Merlijns stuk zou zomaar de aanzet kunnen zijn voor je eerste orgelsafari. Een safari zonder verrekijkers of jeeps – een gemiddeld orgel is met het blote oog al indrukwekkend en een pruttelende 4x4 in een kerkgebouw is ook zo wat. Maar wat een heerlijkheid om Het Orgel zo prominent in een landelijk dagblad te zien.
Als orgelliefhebber en amateurorganist voel ik me vaak een beetje een vreemde snuiter. Als voer voor zo’n serie over mensen met aparte hobby’s, met in andere afleveringen fans van bonsaiboompjes, porseleinen poppen en Japanse persingen van Pink Floyd-platen. Als ik vertel dat ik uit vrije wil orgelmuziek luister, zie ik regelmatig blikken van medelijden.
Wat hangt er om het orgel dat zo’n belemmering vormt voor massale interesse? Is het de kerkelijke context die de geseculariseerde samenleving zo tegenstaat? Doet het denken aan roestig protestantisme, aan grijze zondagen in de kerkbank? Of is het de groeiende onbekendheid met het orgel en de vervreemding van de standplaatsen van deze machtige, soms eeuwenoude instrumenten?
Al jaren vraag ik me af wat de sleutel is tot landelijke orgeladoratie. Want neem van mij aan: het orgel is een vriend om te koesteren. Het is een vriend met een heel eigen sfeer in zijn huis – je komt er tot rust.
Het orgel is een vriend die spreekt in een bekende taal: die van de muziek.
Het is een vriend die spreekt in een bekende taal: die van de muziek. Maar met zijn eigen tongval. Een vriend die kan fluisteren en zuchten, spreken en bulderen, van euforie tot melancholie. Net als een schilder via zijn gekoesterde palet zijn kleurschakeringen op het doek krijgt, tovert het orgel met zijn verschillende stemmen.
Van zoetgevooisd en licht tot daverend diep – net als het geluid in een moderne bioscoop, maar dan beter. Van Rembrandts Nachtwacht kunnen we genieten. Van orgels die de heer Van Rijn hebben overleefd ook. Sluit de ogen, onderga hun geluid en het is alsof de Nachtwachtwereld tot leven komt. Tijdreizen was nog nooit zo haalbaar.
De Tour de France is alweer bijna voorbij. De orgelzomer nog lang niet. Namens de eenkoppige orgelafdeling van AVROTROS zeg ik: lekker weg in eigen land. Bewonder atletische organisten: ze gaan vol op de pedalen van hun machtige muziekmachines. Een orgel is geen fiets en geen vervoermiddel, maar als vervoeríngsmiddel is het de nummer één."
Sander Zwiep is maandag t/m donderdag te horen in De Muziekfabriek, van 12.00 tot 14.00 uur op NPO Radio 4. Op zondagavond presenteert hij van 18.00 tot 20.00 uur zijn eigen show Sander Speelt.
