Een naam die onlosmakelijk verbonden is met de omroeporkesten, is die van Edo de Waart. Over enkele maanden hoopt hij zijn tachtigste geboortedag te vieren. Ter gelegenheid van dat heuglijke feit staat er op 30 april een verjaardagsconcert gepland in Utrecht. Een mooie aanleiding voor een gesprek met de man die zich eredirigentvan het Radio Filharmonisch Orkest mag noemen.
Het feestaffiche vermeldt Brahms, Brahms en nog eens Brahms. "Een fantastische componist, die veel mensen aanspreekt, ook jongeren", vertelt De Waart vanuit zijn huis in het Amerikaanse Madison, Wisconsin. "Zelf was ik ook al op jonge leeftijd aan zijn muziek verknocht. Niet lang nadat ik mijn eerste platenspeler had gekocht, hoorde ik ergens Brahms’ eerste symfonie. Dat was een indrukwekkende ervaring, daar wilde ik graag een plaat van hebben. In de winkel belandde ik bij een uitvoering door het Philharmonia Orchestra onder leiding van Otto Klemperer. Die sloeg bij mij in als een bom. De geweldige kracht die daar van uitging, de lange muzikale lijnen, de passie, de heerlijke donkerbruine klank van het orkest…"
Dit artikel is afkomstig uit het magazine 'AVROTROS Klassiek presenteert Anton Spronk' met daarin de debuut-cd van de 26-jarige cellist Anton Spronk. Word voor 10 euro per jaar lid en krijg deze editie, inclusief cd/download, binnen twee weken thuisgestuurd. Lees meer over talenttraject AVROTROS Klassiek presenteert! en het lidmaatschap.
Word lid en ontvang magazine + cd
Mooiste tijd
Op 30 april klinkt niet de eerste, maar de tweede symfonie. Daarin laat de componist zich van een zonnige kant zien, passend bij een verjaardagsconcert. Verder staan er twee heuse premières op het programma. "Gesang der Parzen en Nänie heb ik niet eerder gedirigeerd. Geen idee waarom niet, ik kan er geen speciale reden voor bedenken." In beide werken is een prominente rol weggelegd voor de blazers. Toepasselijk: De Waart begon zijn muzikale carrière ooit als hoboïst en maakte later als dirigent furore met het Nederlands Blazers Ensemble.
Van 1989 tot 2004 was De Waart ‘chef’ in Hilversum. Hij beschouwt die periode als een van de mooiste uit zijn leven. "Ik werd in 1987 benaderd door Edu Verhulst (de toenmalige chef muziek van NOS Radio, red.). Zijn plannen spraken me zeer aan. Helaas overleed Edu kort daarna op jonge leeftijd. Een jaar later was het Muziekcentrum van de Omroep een feit. Ben Janssen werd algemeen directeur, ik artistiek directeur. Met Ben heb ik bijzonder fijn samengewerkt, hij was een kei in zijn werk en een uiterst aimabel mens. Hij is zonder meer van doorslaggevende betekenis geweest in het behoud van de organisatie. Toen er van overheidswege bezuinigingen dreigden voor het MCO, ben ik meerdere keren met hem bij de minister geweest om voor onze zaak te strijden. “U breekt iets heel bijzonders af” – ik hoor het hem nog zeggen. Ook zijn aandeel in de nieuwbouw van Studio 5 kan niet genoeg benadrukt worden. Die ruimte zou eigenlijk de Ben Janssen-zaal moeten heten..."
Ga maar gewoon dirigeren, zeiden ze.
Grote familie
Ook in muzikaal opzicht voelde Hilversum als een warm bad. "Toen ik aantrad kreeg ik niet echt een opdracht of doelstelling mee. Ga maar gewoon dirigeren, zeiden ze. Er lag gelukkig een goede basis en die hebben we verder uit kunnen bouwen. Voor het Groot Omroepkoor geldt hetzelfde. Behalve het hoge artistieke niveau was (en is) er een sterke onderlinge band. Het voelde als een grote familie. Dat mis ik wel. Hoogtepunten uit die tijd? Dat zijn er eigenlijk teveel om op te noemen. De over drie jaar verspreide cyclus Rondom Mahler, de complete Ring van Wagner, de Mahler 3-tournee met de dames van het Groot Omroepkoor, en nog veel meer."
Ruimte geven
Heeft De Waart nog wensen? "Het zou mooi zijn als het koor weer op volle sterkte gebracht kan worden, met minimaal 80, liefst 90 zangers. En de orkestgrootte ligt wat mij betreft idealiter tussen de 112 en 116 spelers. Zo kun je de artistieke kwaliteit ook beter bewaken, je hoeft bijvoorbeeld bij ziekte minder snel een beroep te doen op remplaçanten."
Dat het magazine van AVROTROS Klassiek presenteert! veel aandacht besteedt aan jong talent, doet de aanstaande jubilaris goed. "Wat ik van de jongere generaties hoor en zie, bijvoorbeeld in Podium Witteman, maakt indruk op me, het niveau is erg hoog. Ik ben wat dat betreft niet pessimistisch over de toekomst, al zal het niet gemakkelijk zijn. Daarom is het essentieel dat we risico’s durven blijven nemen en lef blijven tonen. Dat geldt voor alle betrokken partijen: musici, producenten, subsidieverstrekkers, enzovoorts. Als je mensen de ruimte geeft, is er veel mogelijk."
Interview: Joost van Beek
Het AVROTROS Vrijdagconcert 'Edo de Waart 80 jaar' werd op vrijdag 30 april uitgezonden op NPO Radio 4 en is binnenkort op YouTube terug te zien.
Word lid van AVROTROS Klassiek
