8 gezichten van modern realisme

Volgens het woordenboek is realisme 'een zo'n overtuigend mogelijke weergave van de werkelijkheid'. Maar die definitie lijkt niet breed genoeg om de kunststroming te duiden. In een nieuwe opstelling van de eigen collectie onderzoekt Museum MORE wat modern realisme precies inhoudt. Dat gebeurt aan de hand van een breed scala aan kunstwerken die zijn ingedeeld in acht thema's. In dit artikel lopen we ze alle acht kort langs om je wat meer te leren over realisme. 

Thema 1: Nostalgie
Is de ambachtelijke fijnschildertechniek ouderwets? Is het stilleven iets van vroeger? Of is het tijdloos? Van de tere werkelijkheid van Jan Mankes tot de bloesem van Charley Toorop. Telkens keert het thema nostalgie terug in het realisme. Het komt voort uit de behoefte om het veleden te koesteren en van daaruit betekenis te geven aan het heden. 

Thema 2: Monochroom
Wordt dat wat wij zien bepaald door kleur en vorm? Of kan de werkelijkheid ook anders worden weergegeven? Subject of Construction van Dion Rosina is gecreëerd door middel van sampling. Een techniek waarbij bestaand beeld hergebruikt wordt. Kleur en vorm worden dus aangepast terwijl het beeld al bestond. Verandert hierdoor ook de betekenis van het oorspronkelijke beeld?

Thema 3: Realistisch én abstract
Realistisch en abstract staan vaak lijnrecht tegenover elkaar. Bij realisme verwacht je als kijker iets te herkennen. Abstracte kunst houdt juist geen verband met de zichtbare werkelijkheid. Toch is het werk van Robin Speijer realistisch én abstract. Dat creëert een spanningsveld. Het lijkt tastbaar, maar het is moeilijk te duiden. Waar kijk je precies naar?

Thema 4: Net echt
Kunstenaars als Carel Willink en Henk Helmantel creëren vaak voorstellingen die 'net echt' lijken. Dat geldt ook voor het beeld My house is not my home van Tobias Schalken. Maar laat je niet misleiden! Want het is de vraag in hoeverre dit werk een objectieve weergave is van de werkelijkheid. 

Thema 5: Huid en haar
De manier waarop materialen in kunswerken worden uitgebeeld wordt ook wel stofuidrukking genoemd. Dit is een belangrijk gegeven in het realisme. Het gaat vaak om objecten en materialen die zo natuurgetrouw mogelijk worden weergegeven. Zoals de lichaamsdelen die elkaar met huid en haar over overlappen in This Time I'm Ready to Run van Bobbi Essers. 

Thema 6: Spanning
Slechte beeldkwaliteit uit foto en film inspireert Lotta de Beus tot olieverschilderijen. In Truth or Dare gebruikt ze een iets bewogen beeld en licht-donkercontrasten. Het werk is spannend en maakt benieuwd naar de afloop van de situatie. Zo zijn er binnen dit thema in Museum MORE talloze verschillende ontknopingen ontdekken!

Thema 7: Onwennigheid
Kunstenaars confronteren ons nogal eens met een oncomfortabele realiteit. Veel van de werken in de zaal schuren, prikkelen of verwonderen. The Sky or the Bus van Peter Koole bijvoorbeeld oogt in eerste instantie vrolijk. Maar naast een bus in Tuzla staan vrouwen en kinderen die gedeporteerd zijn uit Srebrenica. De ballonnen zijn een vooruitwijzing naar wat er met ruim 8.000 mannen staat te gebeuren. ZIj hadden twee opties: ontsnappen met de bus of eindigen als naam op een kaartje aan een ballon in de lucht. 

Thema 8: Representatief
Dit thema draait veelal om mensen. Hoe wil je jezelf of een ander laten zien? Sommige portretten lijken levensecht, andere zijn vrij in kleurgebruik, stijl of detaillering. Hoe herkenbaar of echt een portret ook mag lijken, het blijft subjectief. Want wiens representatie zien we hier eigenlijk? Die van de kunstenaar of de geportretteerde? 

Word kunstlid van AVROTROS en ontvang ledenmagazine MUZE 4 x per jaar
Dit artikel is verkorte versie van een artikel in MUZE. Dit is het kunstmagazine van AVROTROS speciaal voor onze leden. Lees je graag dit soort artikelen? Blijf je ook graag op de hoogte van de nieuwste tentoonstellingen en spraakmakende jonge makers? Word dan kunstlid van AVROTROS en ontvang magazine MUZE vier keer per jaar.