De ontwikkeling van de Japanse naaktfotografie

Van exotische halfontklede geisha’s tijdens een Japans badritueel tot een verfrissende kijk op het naakte lichaam door jonge vrouwelijke fotografen. Met meer dan honderdtwintig naaktfoto’s tonen vijfendertig topfotografen hun artistieke visie op het menselijk lichaam tijdens de tentoonstelling ‘Japans naakt’ in Japanmuseum SieboldHuis.

Door de invloed van het westen en veranderende ideeën in Japan zelf over seksualiteit, naakt en gender is er heel wat veranderd in de naaktfotografie in het land. In de 19e eeuw werd fotografie in Japan voornamelijk gebruikt als kopie van de waarheid. Toch ontstond er ook een commerciële variant, speciaal voor toeristen, waarbij een exotisch en erotisch beeld werd neergezet met halfontklede geisha’s in een fotostudio die het Japanse badritueel uitvoeren. 

Begin twintigste eeuw kregen foto’s een schilderachtige look. De foto’s waren zachter en werden gemanipuleerd, zoals de foto’s van Unto Nakayama. Het genre ontwikkelde zich als kunstvorm in het land. In de jaren dertig ontstond zowel een stroming waarbij het naakte vrouwenlichaam als esthetisch object werd gezien als een reactie hierop die overtuigd was van het vastleggen van het dagelijkse leven en de Japanse tradities. 

Maar ook in Japan werd geëxperimenteerd! Met surrealistisch, abstracte en intuïtieve werken van bijvoorbeeld Moriyama Daido en Honjo Koro.

Als in de jaren '80 en '90 de erotische fotografie tot bloei komt, komt de naam Araki Nobuyoshi boven. Seksualiteit is een terugkerend thema in zijn werk. Araki staat bekend om het fotograferen van met verf versierde vrouwen in bondage. Lady Gaga is een fan en liet zich door hem in bondagesetting fotograferen. Daarnaast was hij de eerste Japanse fotograaf die zijn foto’s gebruikte als dagboek, waardoor hij het intiem en persoonlijk maakte. 

Nobuyoshi Araki / Collection Bert Sliggers/ Andrea de Wilde. Courtesy Reflex, Amsterdam

Nobuyoshi Araki. Foto: ANP

De Japanse fotografen van nu laten nieuwe trends zien. Zo geven jonge vrouwelijke fotografen als Nomura Sakiko en Hosokura Mayumi een verfrissende blik op het naakte lichaam. Terwijl Gondaira Taichi met zijn series over de verdwenen Japanse waarden en levenswijzen juist verwijst naar het werk van generaties terug. 

Sakiko Nomura uit de serie Nude / A Room / Flowers, 2012

Photographer Hal - #07_Rem&Marina, 2010. Credits: Copyright Photograph

Iwase Yoshiyuki - Zonder titel, circa 1955. Credits: Copyright The Estate of Yoshiyuki Iwase / Courtesy Eric Franck Fine Art, London

Gondaira Taichi - Zomerochtend, 2013. Credits: Copyright Taichi Gondai / Courtesy IBASHO, Antwerpen

De tentoonstelling ‘Japans naakt’ is nog tot en met 8 september te zien in Japanmuseum SieboldHuis in Leiden.