In de derde aflevering van Man en Kunst onthult presentator Lucas de Man de geheimen achter het iconische schilderij De stier (1647) van Paulus Potter, dat in het Mauritshuis in Den Haag hangt. Lees meer over het schilderij en luister naar passende klassieke muziekstukken, gekozen door luisteraars van het NPO Radio 4-programma De Klassieken.
Hoe kan het toch dat een alledaagse stier, geschilderd door Paulus Potter, een icoon uit de Gouden Eeuw is geworden en even geliefd is als De Nachtwacht? Presentator Lucas De Man onthult in Man en Kunst de geheimen achter dit iconische schilderij van ‘beestenschilder’ Potter.
Samenraapsel
Potter was pas 21 jaar toen hij de stier in 1647 schilderde, op enorm formaat. Toen hij aan het schilderen was heeft hij het doek nog groter gemaakt, door er aan de zijkant en bovenkant stukken aan vast te naaien. De stier zelf is een samenraapsel van vele schetsten die Potter tijdens zijn wandelingen maakte. De billen zijn van een jonkie, de hoorns van een tweejarig stiertje en het gebit van een 5-jarige rund. De boer die Potter bij de stier schilderde heeft inmiddels ook een speciale status: vele generaties zullen hem herkennen als ‘Boer Teun’ van het leesplankje. De stier heeft ook nog een bijzondere reis gemaakt; aan het einde van de achttiende eeuw nam Napoleon het doek mee naar Het Louvre in Parijs. Ook daar werd het een beroemd icoon, totdat de stier in 1815 met paard en wagen terugkwam naar Den Haag. Potter overleed op 28-jarige leeftijd al aan tuberculose, al beweerde zijn familie dat hij was overleden aan overmatig schilderen...
Muziek bij De stier
Ab Nieuwdorp, presentator van het radioprogramma De Klassieken, koos klassieke muziek passend bij het werk van Potter. De lijst werd aangevuld met klassieke suggesties van luisteraars. Beluister alle muziek in de afspeellijst hieronder.
Ab: "In het eerste deel van Franz Schuberts 'Symfonie nr. 8' klinkt er een mysterieuze melodie, gespeeld door een klarinet. Mooi, maar licht dreigend; net zo onheilspellend als de donderwolken die eraan komen. Je ruikt als het ware de regen al in de lucht, de wind aanwakkeren. De dieren hebben een wat hulpeloze en kwetsbare blik in hun ogen, alleen de boer lijkt vertrouwen te hebben. Ook het vijfde deel van de 'Pastorale Symfonie' van Beethoven past prachtig. Je hoort herdersgezang, opgeluchte en dankbare gevoelens na de storm. De onweersbui hoor je duidelijk in het vierde deel: rollende donder en splijtende bliksem. Het landleven en de boerse dans weerklinken in het deel 'De Herfst' uit de 'Vier Jaargetijden' van Vivaldi. Janine Jansen vertolkt dit werk subliem!"
De mooiste verhalen bij de mooiste kunst
Voor het kunstprogramma Man en Kunst verzamelde presentator Lucas de Man bijzondere verhalen bij de mooiste kunst van Nederland. Liefhebbers konden hun verhaal insturen, die daarna verschenen in de Museumweekgalerij. Atie Westendorp stuurde een verhaal in over De stier:
"Op een druilerige middag liep ik in Rotterdam de Kunsthal binnen. Er was een tentoonstelling van oude meesters. Ik ben daar niet zo gek op maar was wel nieuwsgierig. Ik dwaalde door de zalen en werd niet echt begeisterd, tot ik een hoek omliep en plotseling voor een knalrode muur kwam te staan met daarop het schilderij van De stier van Potter. Het benam mij de adem en ik barstte daar in luid huilen uit. Mensen vroegen wat er was, kon het niet zeggen tussen de snikken door. Nog steeds weet ik niet precies wat daar met me gebeurde. Wel werd ik getroffen door de schoonheid en de kracht die uit het schilderij spraken. Ik heb zelden iets mooiers gezien."
Man en Kunst #3: De stier | woensdag 20 april 2016 | 22:45 uur (na Nieuwsuur) | NPO 2
Met dank aan het Mauritshuis en Haags Historisch Museum
