Postmodernistisch icoon Alessandro Mendini

Met een explosie van postmoderne creativiteit maakte Alessandro Mendini Groningen spannender en fantasierijker. Ter ere van het 25-jarig bestaan van ‘zijn’ Groninger Museumgebouw brengt het museum een eerbetoon aan de dit jaar overleden architect en vrijdenker.

Opvallend, speels, modern en kleurrijk. De reacties waren niet van de lucht toen het Groninger Museum 25 jaar geleden zijn nieuwe onderkomen opende. En nog steeds is het een van de meest bijzondere museumgebouwen van Nederland. Hoofdarchitect was de in februari overleden grand old man van het Italiaanse design, Alessandro Mendini. Hij vroeg gastontwerpers als Michele De Lucchi, Philippe Starck en de mannen van Coop om ook een deel van het museum te ontwerpen. ‘Die kregen daarbij grote vrijheid’, vertelt Ruud Schenk, conservator van het Groninger Museum. ‘Mendini was een van de grote ontwerpers van het postmodernisme en hij streefde naar diversiteit en fantasie. Het museum hoefde er dan ook niet als één gebouw uit komen te zien, sterker nog: het liefst wilde Mendini dat het een soort dorpje werd van verschillende gebouwtjes. Het moest vooral de emotie en fantasie van het publiek aanspreken.’

Het gebouw moet de fantasie prikkelen

Ruud Schenk, conservator van het Groninger Museum

Het huis van Mendini

Omdat het gebouw van het Groninger Museum zo’n blikvanger is geworden, is het ook boeiend om de man áchter de stenen te leren kennen. De tentoonstelling Mondo Mendini, die vanaf half oktober te zien zal zijn, is door de meester zelf samengesteld. ‘Gelukkig heeft hij zijn plannen voor deze tentoonstelling nog kunnen uitwerken voor zijn overlijden’, vertelt Schenk. ‘Dit is het laatste grote project waaraan hij heeft gewerkt. Mendini was iemand die liever vooruitkeek dan achteruit. Met deze tentoonstelling kon hij terugblikken op zijn werk en tegelijk iets nieuws maken binnen het gebouw dat hij zelf heeft gecreëerd. Dat sprak hem aan.’ Naast werk dat Mendini de afgelopen vijftig jaar heeft gemaakt, belicht de tentoonstelling zijn visie op diversiteit, gebruik van decoratie en kleur, samenwerking met anderen en zijn inspiratiebronnen. ‘Zoals een huis de persoonlijkheid reflecteert van degene die er woont, zo kom je met deze tentoonstelling eigenlijk in het huis van Mendini’, aldus Schenk. ‘Je kijkt je ogen uit. Het worden bonte, kleurrijke zalen met allerlei soorten design en kunst. Van meubels tot schilderijen, van sculpturen tot sieraden.’

Een van Mendini’s revolutionaire ontwerpen was Poltrona di Proust (De stoel voor Proust) uit 1978, een kleurrijke fauteuil die hij bekleedde met een uitvergroot detail uit een schilderij van de pointillistische schilder Paul Signac, die door schrijver Marcel Proust bewonderd werd. ‘Mendini maakte diverse uitvoeringen van Poltrona di Proust, waarvan wij er enkele in bezit hebben. Op de tentoonstelling zijn de stoel en het schilderij van Signac samen te zien. Helemaal bijzonder is de reuzenversie van de stoel - drie meter hoog - die volledig beplakt is met mozaïek. Dat is echt een spektakelstuk.’

Grafisch erfgoed

Hoewel je heerlijk in de wereld van Alessandro Mendini kunt verdwalen, is het ook leuk om nog bij GRID Grafisch Museum Groningen langs te gaan. ‘De grafische sector is heel belangrijk geweest voor deze stad’, vertelt museumdirecteur Fronique Oosterhof. ‘Groningen heeft van oudsher veel boekhandels, drukkers en uitgeverijen.’ Een van die uitgevers is Noordhoff, het bedrijf achter De Bosatlas. Over dit stukje cultureel erfgoed brengt GRID de familietentoonstelling De Bosatlas. De kunst van het weglaten. GRID is sowieso een leuk museum om kinderen Poltrona di Proust (1978) mee naartoe te nemen, aangezien je er veel kunt doen. ‘Bij ons leer je letterlijk al doende alles over de (boek)drukkunst vroeger en nu’, aldus Oosterhof. ‘Alle gereedschappen en machines in de zetterij, drukkerij en boekbinderij werken nog. En elk weekend en op vakantiedagen worden leuke workshops gegeven, van papierscheppen tot boekjes binden of allerlei druktechnieken uitproberen.’

Nieuw cultuurpaleis

Wie een bezoek wil brengen aan het Groninger Forum moet nog even geduld hebben, want dat gaat pas eind november open. Het gloednieuwe publieksgebouw van tien verdiepingen in de binnenstad gaat onder meer de stadsbibliotheek, horeca, twee expo- en vijf filmzalen en Storyworld huisvesten. Dit nieuwe museum is een gedeeltelijke voortzetting van het Strip- museum, dat vooral op de Nederlandse strip gericht was. Storyworld wordt internationaler en breder van opzet. Niet alleen strips, maar ook animaties en games komen er aan bod. De start van Groninger Forum wordt vanaf begin december gevierd met AI: More Than Human, een interessante tentoonstelling over kunstmatige intelligentie. Hij komt over van het Londense Barbican Centre. En wie tussendoor of na afloop zin heeft in een lunch of borrel, kan terecht in het sfeervolle restaurant Het Goudkantoor, gevestigd in een historisch pandje op het Waagplein. Of dineer ’s avonds in Harbour Café aan de kade van Voor ’t Voormalig Klein Poortje – alleen om die straat- naam al een bezoekje waard. Wil je nog even in culturele sferen blijven? Dan is het Italiaanse restaurant Osteria Da Vinci aan de Turfsingel een aanrader.

Mondo Mendini is van 12 oktober t/m 5 mei in het Groninger Museum te zien.
De Bosatlas. De kunst van het weglaten is t/m 27 oktober in GRID Grafisch Museum te zien.
AI: More Than Human is van 1 december t/m 24 mei in Groninger Forum te zien.

Dit artikel is afkomstig uit kunstmagazine MUZE.