Tijdens de Nationale Museumweek duikt Lucas De Man met het programma Man en Kunst in het werk en leven van vier kunstenaars en een kunstenaarsduo. Zo kun je straks, als we weer mogen, met bijzondere feitjes en anekdotes op zak de kunstwerken uit de vaste collectie van Nederlandse musea gaan bekijken.

Wist je dat je van 20 t/m 23 april in het NPO Radio 4-programma De Klassieken kunt luisteren naar passende muziek bij elke kunstenaar uit Man en Kunst? Presentator Ab Nieuwdorp selecteert met volle overgave muziekstukken die perfect aansluiten bij het thema, het kunstwerk of het levensverhaal van de desbetreffende kunstenaar(s). 

De Klassieken beluister je elke dag tussen 09.00-12.00 uur op NPO Radio 4.

Luister naar Lucas in De Klassieken & Abs muziekkeuze bij de kunst

1. Paula Modersohn-Becker 

In de eerste aflevering duikt Lucas in het levensverhaal van een unieke kunstenaar die twijfelde tussen een leven in het mondaine Parijs en een kunstenaarskolonie op het Duitse platteland: Paula Modersohn-Becker (1876-1907). In Parijs kon ze een leven opbouwen waarin ze vol kon gaan voor haar kunstenaarschap. Het was de plek waar ze geïnspireerd was geraakt door het werk van Paul Gauguin en Paul Cézanne. In de tijd van twijfel schilderde Paula naaktportretten van zichzelf. Daarmee was ze de eerste vrouw die dit deed! 

In het Kunstmuseum in Den Haag bekijkt Lucas haar dramatische ‘Zelfportret met hoed en sluier’ (1906/1907). Een werk dat ze maakte na die periode van twijfel, want uiteindelijk koos ze voor het leven in de kunstenaarskolonie Worpswede met haar man Otto Modersohn. Lucas reist af naar het Duitse dorp, waar Paula een groot deel van haar korte leven doorbracht en haar rust vond. 

In het dorp Worpswede schilderde Paula de moeders en kinderen uit het dorp. Haar schilderijen weken af van het gebruikelijke beeld dat mannen tot die tijd vaak van vrouwen hadden neergezet in naaktportretten of weergaven van moeder en kind. Haar primitieve werken vol gevoel, gemaakt vanuit een vrouwelijke ervaring, waren baanbrekend in de kunstgeschiedenis.   

De eerste aflevering van Man en Kunst zie je dinsdag 20 april om 21.15 uur op NPO 2.

Kijk aflevering 1 terug op NPO Start

2. Bernd en Hilla Becher

Talloze beroemde fotografen zijn beïnvloed door het werk van het Duitse echtpaar Bernd en Hilla Becher (1931–2007 & 1934–2015). Met hun sobere, uiterst precieze zwart-wit foto's van industriële gebouwen, van hoogovens tot kolenmijnen, overrompelden zij de kunstwereld. Lucas bekijkt in het Ruhrgebied restanten van voormalige industrie. Daarnaast bespreekt hij de maar liefst 85 foto's van een steenkolenmijn in het Van Abbemuseum in Eindhoven.

Met dit werk, gemaakt in 1973 en 1974, brengen Bernd en Hilla een hele kolenmijn systematisch in beeld. De 85 foto's zijn verdeeld over 19 groepen, waarvan één uit overzichtsfoto's bestaat en de rest elke keer een onderdeel van het complex laat zien. Hoe ingewikkelder het onderdeel, hoe meer foto's de Bechers ervan hebben gemaakt. Vanuit elke hoek en met grote precisie is het gebouw of object vastgelegd. 

Het doel van het koppel was om te registreren en te documenteren, niet om kunst te maken of een mooi beeld af te leveren. Ze maakten de foto's toen de mijn gesloten was, maar nog niet gesloopt. Het duo probeerde de foto's zo neutraal mogelijk te maken: zwart-wit, met het onderwerp in het midden en op elke foto hetzelfde wolkendek. Dit geeft de foto's zo'n eigen stijl dat we ze nu in een kunstmuseum terug kunnen zien. 

De tweede aflevering van Man en Kunst zie je woensdag 21 april om 23.05 uur op NPO 2.

Kijk aflevering 2 terug op NPO Start

3. Cornelis Saftleven

In de derde aflevering staat het schilderij ‘Satire op de uittocht van de geestelijkheid uit 's-Hertogenbosch in 1629' uit het Noordbrabants Museum centraal. De maker van dit bijzondere werk, Cornelis Saftleven (ca. 1607-1681), was gespecialiseerd in spotprenten met dieren in de hoofdrol en zou tijdens zijn carrière zelfs met Rubens samengewerkt hebben! 

Het schilderij uit Het Noordbrabants Museum vertelt op een fantasierijke manier over de geschiedenis van de godsdiensttwisten in Brabant. Het laat het gevolg zien van een belangrijke overwinning voor de Republiek tijdens de Tachtigjarige Oorlog. Prins Frederik Hendrik deelde een strategische klap uit aan de Spanjaarden en veroverde 's-Hertogenbosch op de Rooms-katholieke geestelijkheid. In het werk van Saftleven zie je die geestelijkheid als dieren uit de stad vertrekken.

De derde aflevering van Man en Kunst zie je donderdag 22 april om 22.30 uur op NPO 2. 

Kijk aflevering 3 terug op NPO Start

4. James Ensor

James Ensor (1860-1949) was de Belg met de Engelse naam, de man achter de maskers, de schilder die ook balletmuziek componeerde en in plaats van een vrouw een stad als muze had: Oostende! Vertrekpunt voor de aflevering rondom het levensverhaal van James is het schilderij ‘La Gamme d'Amour’ in het Bonnefantenmuseum in Maastricht.

De maskers op de werken van Ensor komen uit zijn jeugd. Hij zag ze in de winkel van zijn moeder en tante in Oostende waar souvenirs, schelpen en carnavalsartikelen werden verkocht. Maar de maskers op zijn schilderijen staan voor meer. Hij gebruikte ze als instrument: niet om te verhullen, maar juist om de ware aard van zijn onderwerp te onthullen.  

James werd in Oostende geboren en heeft er grootste deel van zijn leven gewoond en gewerkt. Hij verliet de West-Vlaamse stad voor drie jaar voor zijn studie aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten van Brussel, maar keerde daarna terug. 

De vierde aflevering van Man en Kunst zie je vrijdag 23 april om 23.05 uur op NPO 2. 

Kijk aflevering 4 terug op NPO Start

5. André Volten

Het werk van André Volten (1925-2002) kun je overal in de openbare ruimte tegenkomen. Lucas gaat op verschillende plekken in het land - in parken, op pleinen, bij gebouwen, de beeldentuin van het Kröller-Müller Museum in Otterlo én zelfs in de paleistuinen van Drakesteyn en Huis ten Bosch - op zoek naar zijn werk.

Na zijn opleiding aan de voorloper van de Rietveld Academie ging Volten aan de slag bij de Nederlandse Dok- en Scheepsbouw Maatschappij om te leren lassen. Hier maakte hij tussen het werk door zijn eerste eigen beelden. Hij maakte abstracte stalen werken in vormen als bollen, zuilen en kubussen. Voltens beelden smelten samen met de stedelijke omgeving en architectuur. De connectie tussen de sculptuur, het publiek en de omgeving was erg belangrijk voor hem. 

Volten groeide uit tot een van de meest gevraagde beeldhouwers voor de openbare ruimte in de zeventiger en tachtiger jaren. Dit is ook terug te zien aan het grote aantal plekken waar zijn iconische werken in Nederland terug te vinden zijn. Grote kans dat dus dat je al eens een beeld van hem in het echt hebt gezien. 

De vijfde aflevering van Man en Kunst zie je zaterdag 24 april om 22.00 uur op NPO 2.

KIJK AFLEVERING 5 TERUG OP NPO START

 

Meer kunst?

lucas de manbeeldende kunstvan abbemuseumnoordbrabants museumkroller muller museumkunstmuseum den haag
Deel dit artikel