Beeldende kunst

'Haar installaties laten zich ervaren als een achtbaan waarin van alles tegelijk met de kijker gebeurt. Haar diorama's zijn rijk, fascinerend en zowel raadselachtig als technisch verbluffend', aldus de jury die unaniem koos voor Funda Gül Özcan als winnaar van de Volkskrant Beeldende Kunst Prijs 2019. De bekendmaking was live te horen tijdens een uitzending van het radioprogramma Opium. 

De Hermitage Amsterdam viert haar tienjarig jubileum met ‘De Schatkamer!’. In 2009 werd het museum geopend door koningin Beatrix en toenmalig president van Rusland Dmitry Medvedev. De eerste tentoonstelling ‘Aan het Russische hof’ was meteen een gigantisch succes. Het was de grootste expositie ooit in Amsterdam én een van de meest bezochte. Al na een jaar werd de miljoenste bezoeker geregistreerd. Maar wat doet deze van oorsprong Russische collectie eigenlijk in Amsterdam? 

Het Stedelijk Amsterdam brengt met 'Ways of Being' de eerste solotentoonstelling van de Maria Lassnig (1919-2014) in Nederland. De Oosterijkse kunstenares wordt gezien als één van de belangrijkste kunstenaars uit de 20e en 21e eeuw. Met een nieuwsgierig oog voor de wereld om haar heen en geïnspireerd door nieuwe filosofieën over bewustzijn, schilderde Lassnig haar eigen lichaamssensaties. Dit resulteerde in honderden schilderijen en zelfportretten met prachtige titels als 'Zelfportet als dier', 'Grote knoedelfiguratie', 'Ontbijt met oor', 'Kiespijn is dodelijk' en 'Ideeënvissers'. 

De Italiaanse kunstenaar Piero Manzoni maakte kunst met zijn eigen adem, zette zijn vingerafdruk op hardgekookte eieren, nodigde mensen uit om op een sokkel te gaan staan en blikte zijn eigen poep in. Dat laatste werk zou uitgroeien tot icoon van de avant garde kunst. Maar het begon allemaal met zijn reeks witte schilderijen; door Manzoni ‘Achromes’ genoemd, zonder kleur. 

Denkend aan Japan, zie ik schattige meisjes in kleurrijke kleding door Tokio gaan. Maar ook samoerai's, geweldadige manga, Pokémon, de grote golf van Kanagawa, Hello Kitty en authentieke penseelprenten. De Japanse beeldcultuur is wereldwijd bekend en geliefd. Geen wonder dat Cool Japan de best bezochte tentoontstelling ooit van Museum Volkenkunde in Leiden was. Wegens het succes nam het Tropenmuseum de expositie over. Met als extra highlight de mierzoete installatie van Kawaii-kunstenaar Sebastian Masuda (1970). 

Ann de Meester bezoekt de tentoonstelling Vlaamse Expressionisten in Museum Kranenburgh. Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog vluchten veel Vlaamse kunstenaars, waaronder Gustave de Smet (1877-1943) en Frits van den Berghe (1883-1939), vanuit thuisland België naar Nederland. Hier raken de schilders in de ban van het Nederlandse expressionisme dat op dat moment in volle gang is. Ze laten hun tot dan toe impressionistische stijl voor wat het is en ontwikkelen een eigen expressionisme met veel aardse tinten, later de 'Vlaamse bruinen' genoemd. 

Jacqueline de Jong (1939) heeft haar hele leven gedaan waar ze zelf zin in had. Net als een balletje in een flipperkast: denk je dat ‘ie naar rechts gaat, schiet ‘ie naar links en vice versa. Die onvoorspelbare beweeglijkheid is ook terug te zien in haar werk. Het Stedelijk Amsterdam toont een retrospectief dat al net zo wild alle kanten op schiet. 

Rattan Chadha (1949, Delhi), oprichter van modehuis Mexx en Nederlands bekendste kunstverzamelaar, stuurde zijn modeontwerpers voor inspiratie naar musea en galeries, zodat ze op nieuwe, conceptuele ideeën zouden komen. Met de tentoonstelling ‘Trouble in Paradise’ in de Kunsthal, waar zeventig schilderijen, sculpturen en installaties uit zijn privéverzameling van negenhonderd werken (!) te zien zijn, hoopt hij hetzelfde te kunnen doen voor de bezoekers. 

Marte Röling is zonder twijfel een van de meest bekende en uitgesproken kunstenaars van ons land. Ze heeft een groot en veelzijdig oeuvre op haar naam staan, dat bestaat uit modetekeningen, schilderingen, portretten (waaronder haar bekende beeltenis van koningin Beatrix), postzegels, platenhoezen, monumentale sculpturen en zelfs een beschilderde tram.

In april openen er weer bijzondere tentoonstellingen in het hele land. De redactie van Nu te Zien! tipt er drie: Jessica Stockholder: Stuff Matters in Centraal Museum, World Press Photo 2019 in De Nieuwe Kerk en nieuw werk van Neo Matloga in het Fries Museum.

Wat vinden museumdirecteuren eigenlijk zelf het hoogtepunt van hun collectie? Met welk werk hebben ze een speciale band? We vroegen het Hendrik Driessen, directeur van museum De Pont. Hij koos voor 'Afdaling in het ongewisse' van Anish Kapoor. Deze cirkel op de grond die zo intens zwart is dat het lijkt alsof je in een oneindige diepte kijkt. Driessen koos het voor de openingstentoonstelling van het museum om te laten zien: wij zijn hier om te blijven. Die belofte werd waar gemaakt. De Pont vierde in 2017 haar 25-jarig jubileum. Ook Kapoors kunstwerk is gebleven. "Het is vergroeid met het museum". 

Het geheim van de Meester-team maakte in drie seizoenen tweeëntwintig reconstructies van de meest uiteenlopende Nederlandse meesterwerken. Door een samenwerking tussen AVROTROS, POS VIDEO en Museum MORE in Gorssel is er van 27 januari tot en met 10 juni 2019 een overzichtstentoonstelling met al deze reconstructies uit Het geheim van de Meester.