Nu te Zien! - Charlotte van Pallandt in Museum de Fundatie

Charlotte van Pallandt (voluit Charlotte Dorethée barones van Pallandt) wordt gezien als één van de belangrijkste vrouwelijke beeldhouwsters van de 20e eeuw. Het meest bekend is het beeld dat ze maakte van koningin Wilhelmina in 1968. Museum de Fundatie eert haar werk met een solotentoonstelling. Deze is nog te zien tot en met 1 september. 

In Nu te Zien! verlaten museumdirecteuren hun eigen museum om een bijzondere, tijdelijke tentoonstelling te bezoeken en diens hoogtepunten te bespreken. Deze week bekijkt Suzanne Swarts het werk van Charlotte van Pallandt in Museum de Fundatie. Kijk hier de aflevering terug!

Eigen pad

Heel even leek het alsof Charlotte van Pallandt (1898-1997) een heel ander leven zou gaan leiden dan ze uiteindelijk heeft gedaan. Ondanks haar artistieke begaafdheid, ging ze niet naar een kunstacademie (dat was in die tijd nog ondenkbaar voor vrouwen), maar trouwde ze met Joachim Adolph Zeyger graaf van Rechteren Limpurg. Ze verhuisden naar Bern waar hij een baan kreeg bij de Nederlandse ambassade. Na vier jaar diplomatenvrouw te zijn geweest, was ze het zat en stapte op de trein naar Parijs. Onderweg gooide ze haar trouwring uit het raam. Haar leven kon eindelijk beginnen.

Op zichzelf

Haar verdere leven heeft Van Pallandt altijd haar eigen weg gevolgd en haar eigen keuzes gemaakt. Door haar individualistische levenshouding is ze altijd erg op zichzelf geweest. Ze was niet bang om te breken met mensen als dat in haar eigen voordeel was. Zo liet ze haar Parijse mentor André l'Hote weten dat ze geen les meer van hem wilde, omdat haar werk teveel op dat van hem ging lijken. Dit viel niet in goede aarde bij de kunstenaar, maar Van Pallandt deed gewoon waar ze zin in had. Ze had sowieso weinig sociale contacten. Ze wilde alleen maar werken om de verloren tijd in Bern in te halen. 

Soefisme

Op latere leeftijd zette deze solitaire houding zich voort, maar dan op spirituelere wijze. Van Pallandt was tot aan haar dood aanhanger van het soefisme en mediteerde elke dag. Het soefisme is een filosofische levenshouding waarin religies van het Oosten en het Westen worden verenigd. Het probeert los te komen van dogma's en principes en omarmt alle religies. Volgens aanhangers levert soefisme eenheid, geestelijke vrijheid, liefde, harmonie en schoonheid op. 

Kraaloogjes

Moet een portret lijken. Absoluut, vond Van Pallandt. Maar die gelijkenis zat volgens haar niet in een perfecte nabootsing van het model, maar in het weergeven van iemands kern. Zoals bij een karikatuur benadrukte ze iemands belangrijkste kenmerken, zowel in uiterlijk als innerlijk. Die uitvergrotingen werden niet altijd op prijs gesteld. Het schijnt dat devburgemeester van Amersfoort niet blij was met het portret dat Van Pallandt in 1960 van hem had gemaakt. “U heeft mij zulke rare kraaloogjes gegeven”. Waarop schilder Kees Verwey, op dat moment ook aanwezig, zei: “Maar u hééft kraaloogjes.” 

Soms waren haar portretten zo treffend dat de abstractie de werkelijkheid werd. Het beeld dat ze maakte van schrijver A. Roland Holst is hier een goed voorbeeld van. De sombere insteek die ze koos voor zijn portret, werd het universele beeld dat men had van de schrijver. 

Bron: Wikipedia