In het programma Hart & Ziel trekt Tijl Beckand door Europa, op zoek naar de verhalen achter bekende klassieke werken. In de tweede aflevering gaat Tijl naar het Noord-Duitse Lübeck. Op deze dromerige plek zoekt Tijl naar de sporen van de mysterieuze componist Buxtehude, die bij niet veel mensen bekend is.
Mysterieuze alleskunner
Dieterich Buxtehude was componist, klavecinist, organist, muziekpedagoog en muziekorganisator: een echte muzikale alleskunner. Veel is er niet over hem bekend – we weten zelfs niet precies wanneer hij geboren is, alleen dat het tijdens de Dertigjarige Oorlog was. Hij bracht zijn jeugd door in Denemarken. Aannemelijk is dat zijn vader, organist Hans Jensen Buxtehude, hem de nodige muziekkennis bijbracht. Als organist werkte hij vanaf 1660 in zowel Denemarken als Duitsland. Tien jaar later begon hij met het schrijven van oratoriumachtige composities voor Abendmusiken, concerten ten tijde van de Advent. Maar dat was niet genoeg, want naast deze composities maakte hij ook triosonates, klavecimbelwerken, orgelwerken, cantates en vocaal werk.
Het bezingen van Christus’ gekruisigde lichaam
In 1680 schreef Buxtehude een cyclus van zeven cantates voor Gustaf Düben. Hij noemde het ‘Membra Jesu nostri patientis sactissima’, vertaald ‘De zeer heilige delen van het lijdende (lichaam) van onze Jezus’. Tegenwoordig gaat het werk door het leven met een wat kortere naam: ‘Membra Jesu Nostri’. De tekst van het werk bestaat uit strofen van een middeleeuwse hymne. Het stuk heeft zeven delen, waarin steeds een ander deel van Christus’ lichaam wordt bezongen, respectievelijk zijn voeten, knieën, handen, zij, borst, hart en hoofd.
Als U me beveelt deze wereld te verlaten,
lieve Jezus, verschijn dan aan me,
o, Gij liefdevolle, die ik omarmen wil.
Verschijn dan in eigen persoon,
op het redding brengend kruis.
Hart & Ziel: Membra Jesu Nostri - dinsdag 11 oktober - 22:45 uur - NPO 2
