Tussen Kunst en Kitsch: Diverse Musea afl. 1 - veelzijdige kunst

Woensdag 4 november 2020 vanuit diverse Musea: o.a. Museum Jan van der Togt, Singer Laren en NMM Soest taxeert Rob Driessen een bijzonder paneel, Willem Jan Hoogsteder een winterlandschap en Emiel Aardewerk een zilveren Fokker F7.

Museum Jan van der Togt Amstelveen, 15 april 2019

• Voorstelling: gestileerde vrouw figuur, planten, slang, vogels (beide kanten)
• Maker: Hildo Krop
• Herkomst: Amsterdam
• Datering: jaren 1920
• Materiaal: palissanderhout
• Afmetingen: H 41 cm, B 58 cm 

De grootmoeder van mevrouw kocht dit houten paneel ooit in een antiekwinkeltje en had het daarna altijd thuis op haar bureau staan. Inmiddels staat het bij de broer van mevrouw, daar past het beter dan bij mevrouw – zij kreeg de Singer naaimachine!

Rob Driessen: Het paneel is gemaakt door Hildo Krop, de bekende beeldhouwer van de Amsterdamse School. Hij was opgeleid tot banketbakker, ging als privé-kok in Engeland werken en kwam er daar achter dat hij eigenlijk andere talenten had…Zijn stijl is heel symbolistisch en dromerig, zoals je in dit paneel ook ziet. Hij had het ideaal van de vrije geest en de vrije natuur, zette de natuurmens tegenover de stadsmens. Hij was een communist en maakte kunst waar iedereen het kon zien en ervan kon genieten: op publieke gebouwen zoals het Scheepvaarthuis, op bruggen, in de openbare ruimte.

Dit paneel is onderdeel van een reeks die hij maakte voor Steltman juweliers in Den Haag. Het werd gebruikt als een mooie afscheiding tussen de etalage en het interieur. Steltman liet het hele interieur door Krop maken en verving dat later in de jaren zestig door een interieur van Gerrit Rietveld.

Singer Laren, 14 oktober 2019 

• Voorstelling: winterlandschap
• Maker: Pieter Gaal 1769-1819
• Herkomst: Middelburg
• Datering: ca. 1800
• Materiaal: olieverf op doek
• Afmetingen: H 64 cm, B 73 cm 

Mevrouw heeft dit schilderij gekocht uit de erfenis van haar moeder. Ze ontdekte het op zolder toen haar ouders waren overleden. Ze heeft het al twintig jaar, het hangt in haar slaapkamer. Ze houdt erg van het winterlandschap.

Expert Willem Jan Hoogsteder ontdekt de signatuur van Pieter Gaal. We kennen geen winterlandschappen van hem, maar dit is zeker een fraai exemplaar. We zien een winterlandschap met een zeer voorname dame op de voorgrond die een kind een aalmoes geeft. Naast haar een militair die zijn Napoleontische steek voor haar afneemt. Op de voorgrond een zoenend paartje in een slee, op de achtergrond een dijk met een mooie toegangspoort. Wellicht zien we hier Middelburg, de stad waar Pieter Gaal vandaan kwam. Maar mogelijk is het ook een impressie van een stad, vaak schilderde men uit de fantasie diverse molens, kerktoren en een toegangspoort in een landschap. Er zijn meerdere scènes te zien, rechts ook een groep rond een kampvuur, alsof het verschillende schilderijtjes in het schilderij zijn. 

Het is een mooi voorbeeld van de tijd na Napoleon, toen iedereen trots was op het eigen land en dit soort wintertaferelen in trek waren. Nog steeds zijn winterlandschappen zeer geliefd en dit doek is, op een slecht gerestaureerde scheur na, in uitmuntende staat. 

NMM Soest, 27 januari 2020

• Voorstelling: Fokker F7 H.N.A.C.C.
• Maker: Van Kempen
• Herkomst: Voorschoten
• Datering: 1925
• Materiaal: zilver
• Afmetingen: 14 cm hoog, 31 cm breed, 25 cm lang (vleugelbreedte 35 cm)

Dit zilveren schaalmodel van een Fokker F7 komt uit de erfenis van de overgrootvader van meneer. Die was co-piloot op de eerste vlucht van Nederland naar Indië in 1924, die in zo’n Fokker F7 werd uitgevoerd. Het was een bijzondere vlucht, waar ze 24 dagen over hebben gedaan. Inclusief een noodlanding in Praag, waar een collecte werd gehouden voor nieuwe onderdelen zodat ze weer verder konden. Als aandenken aan deze vlucht kreeg hij dit schaalmodel. Een aantal jaren later is dit vliegtuig verongelukt in de mist in België. De huidige erfgenaam heeft het onlangs helemaal laten restaureren. 

Expert Emiel Aardewerk vertelt dat er drie van dit soort exemplaren bekend zijn. De route van het vliegtuig staat aangegeven op de zilveren plaquette waar het vliegtuig op staat, met de landingspunten uitgevoerd in edelstenen. Het is gemaakt door Van Kempen, die als niche in hun producten ook koninklijke geschenken maakte die het Nederlandse Koningshuis dan cadeau kon geven aan hun relaties. Bijzonder is ook de kist waar het precies in past. Dit is een voorwerp voor een museum, van hele hoge kwaliteit maar ook van grote historische waarde.

Uitzending 4 november 2020, om 20.35 uur op NPO 1 (daarna is de uitzending hier terug te zien).

Meer zien over het paneel van Hildo Krop?


Kijk dan na de uitzending van Tussen Kunst en Kitsch naar Tussen Kunst en Kitsch Extra op NPO 2 Extra om 21.30 uur . NPO 2 Extra vind je bij Ziggo op kanaal 222, bij KPN, Telfort en XS4ALL op kanaal 88 en bij T-Mobile op kanaal 381.