In Tussen Kunst en Kitsch Extra wordt dieper ingegaan op een vondst uit een reguliere uitzending. In deze aflevering gaat Emiel Aardewerk met kunsthistorica Jet Pijzel naar het Kunstmuseum in Den Haag waar een kostbaar poppenhuis staat, gemaakt door Sara Rothé en waarin ook een zilveren kroonluchter hangt. 

Sara Rothé was gehuwd met de rijke koopman Jacob van Ploos van Amstel. Het stel had geen kinderen en in 1743 bedacht Sara het poppenhuis als tijdverdrijf. De kast liet zij speciaal maken en betaalde daar 230 gulden voor. Op een veiling  kocht ze voor bijna 1.000 gulden oude poppenhuizen die ze voor haar kabinet gebruikte. 

Een kijkje in de achttiende eeuw

In een notitieboekje hield Sara alles bij. Zo weten we dat ze zelf borduurde, en menig miniatuur tafelkleedje en vloerkleed met precisie maakte. De wandschildering komen uit andere poppenhuizen en zijn gedateerd rond 1680. Ook werd kunstschilder Jurriaan Buttner in de arm genomen om het poppenhuis te verfraaien. Andere voorwerpen bestelde ze op maat. En alles conform de werkelijkheid. Het poppenhuis geeft ons een kijkje in het huislijke leven in de achttiende eeuw.  

Een deel van de inventaris, met name het zilverwerk, was echter kant-en-klaar verkrijgbaar. Al in de zeventiende eeuw waren er Amsterdamse zilversmeden die zich in miniatuurtjes specialiseerden. Emiel Aardewerk kijkt zijn ogen uit en vertelt dat het miniatuur toilet servies alleen al zo’n 25.000 euro waard is.  

Tussen Kunst en Kitsch Extra zie je woensdag na Tussen Kunst en Kitsch om 21.30 uur op NPO 2 Extra. NPO 2 Extra vind je bij Ziggo op kanaal 222, bij KPN, Telfort en XS4ALL op kanaal 88 en bij T-Mobile op kanaal 381.

Extra informatie TKK: miniatuur kroonluchter - Rijksmuseum Twenthe - 14 oktober 2020

Dit erfstuk hangt aan een sleutel in een deur. Tot grote vreugde van expert Emiel Aardewerk is de miniatuur kroonluchter gemerkt. Doorgaans is daar bij de kroonluchters geen plaats voor, maar deze heeft kleine vetvangers waar in 1736 het Amsterdamse meesterteken van Arnoldus van Geffen ingeslagen kon worden. Deze zilversmid had 40 jaar lang een enorme productie miniatuur zilver in Amsterdam, daar was de vraag ook zeer groot. 

Miniatuur kroonluchters sierden de poppenhuizen van gegoede dames vanaf de 17de eeuw. Een model als deze, met balustervormige opbouw, zes armen met vetvangers en een grote bol voor extra reflectie hing in het groot in koper alleen in kerken. Vanaf de 2de helft van de 17de eeuw kwamen dergelijke lampen kleiner en in het zilver ook in de huishoudens voor. En vanaf dat moment ook in de poppenhuizen. Waarde kroonluchter 8.000 euro.

Uitzending 14-10-2020 terugkijken

Deel dit artikel