Tussen Kunst en Kitsch: Gallo Romeins Museum

Vanuit Gallo Romeins Museum in Tongeren taxeert expert Rob Driessen een  beeldje van een zittende aap, Tom Angevaren een blauw-witte schotel en Willem de Winter een schilderij van Van Borselen.

Uitzending zondag 11 augustus 2019, 20.25 uur NPO 1, herhaling van woensdag 31 oktober 2018

• Maker: Johan Altorf (gieter: Brom)
• Herkomst: Utrecht - 1920
• Afmetingen: 10  x  8  x 15 cm  

Mevrouw erfde dit beeldje van haar grootmoeder, die zangeres was. Ze herinnert zich dat oma de kinderen soms wekte met een aria, als ze bij hen logeerde. Oma hield van kunst en muziek, ze ondersteunde kunstenaars ook door werk van hen te kopen. Waarschijnlijk heeft ze dit beeldje ook van de kunstenaar zelf gekocht.

Expert Rob Driessen vertelt dat het beeldje is gemaakt door Johan Altorf, in een oplage van ongeveer acht of tien stuks. Altorf begon als meubelmaker maar groeide uit tot een van de meest geliefde beeldhouwers van voor de Tweede Wereldoorlog. Dierfiguren die je op je bureau neerzette waren in die tijd een ware rage. Altorf maakte apen, die hij mooi kon stileren zoals deze, maar ook veel vogels. 

Het Art Deco object doet door de vlakken en stilering bijna kubistisch aan. Hélène Kröller-Müller, de oprichtster van het gelijknamige museum, verzamelde dit werk op aanraden van de zeer invloedrijke kunstpaus Bremmer. Mevrouw vertelt dat het zou kunnen dat haar grootmoeder een cursus bij Bremmer heeft gevolgd.

• Voorstelling: Decor van twee figuren, wierrookbrander, twee konijnen
• Herkomst: China - Kangxi periode, ca. 1700
• Afmetingen: 34 cm doorsnede

Deze schotel was van de moeder van de huidige eigenaresse. Hij stond altijd bij haar op de kast, maar toen zij een aantal jaren geleden naar het verzorgingstehuis moest, heeft dochter hem ingepakt en is de schotel in een doos op zolder terecht gekomen.  

Expert Tom Angevaren vertelt dat deze schotel is gemaakt in de hoogtijdagen van de productie van Chinees porselein. De kleur blauw in de Kangxi periode, zo rond 1700, was heel helder. Het is bijzonder om zo’n schotel van meer dan driehonderd jaar oud helemaal gaaf terug te vinden. Dit soort schotels werden door Hollanders in China besteld en door de V.O.C. naar Nederland vervoerd. Dat gebeurde in kisten vol theeblaadjes, zodat het porselein heel bleef. Je kocht met dit soort Chinees porselein een statussymbool en aanzien. De Hollanders hielden van een vol gedecoreerd bord, zoals deze. Als er niet genoeg op stond, werd er in Amsterdam vaak iets bijgeschilderd, dat noemen we nu ‘Amsterdams Bont’. 

Op de schotel zien we een bediende die een andere persoon koelte toe waaiert. Ook is er een wierrookbrander en twee konijnen afgebeeld. Op de rand staan verschillende scènes afgewisseld met pioenrozen die uit een rots groeien. 

• Herkomst: Nederland -  1880 - 1895
• Materiaal: olieverf op doek
• Afmetingen: 70 cm x 44 cm (inclusief lijst: 102 cm x  77 cm)

Dit schilderij komt van de oud-tante van mevrouw. Zij was geen kunstverzamelaar maar heeft een tijdje een relatie gehad met een kunsthistoricus. Mevrouw denkt dat het schilderij op die manier bij haar terecht is gekomen. De oud-tante rookte flink waardoor het schilderij bedekt is onder een waas van nicotine. Het schilderij staat nu al jaren in de kelder bij mevrouw haar moeder. Zij kreeg het schilderij na het overlijden van oud-tante, maar heeft het nooit opgehangen.

Expert Willem de Winter is direct enthousiast over dit schilderij. Het is geschilderd en gesigneerd door Jan Willem van Borselen. Deze kunstschilder kwam uit Gouda en behoorde tot de Haagse School. Hij schilderde veel landschappen bij hem in de omgeving, het ‘groene hart’ maar ook in opdracht van Koning Willem III. Hij stond hoog in aanzien bij de koning en heeft voor hem vergezichten gemaakt op het Loo. Het werk van Van Borselen hangt ook in het Teylers Museum. 

Dit schilderij is heel vies, maar is helemaal gaaf en zit in de originele lijst. Je kunt dit schilderij schoonmaken, dan zal er veel meer kleur – zoals een blauwe lucht – verschijnen. 

Uitzending Tussen Kunst en Kitsch: woensdag 31 okober 2018 om 20.30 uur op NPO 1