Tussen Kunst en Kitsch - Museum Jan van der Togt Amstelveen

Woensdag 6 november: vanuit Museum Jan van der Togt in Amstelveen taxeert Jaap Polak een Boeddha, Martijn Akkerman een opengewerkte broche en Willem de Winter een schilderij van Hans Kanters.

• Herkomst: Thailand
• Datering: ca 16^e eeuw
• Materiaal: brons
• Afmetingen: H 71 cm

Dit is een “parttime” Boeddha, moeder en dochter delen het beeld. Wanneer de Boeddha bij de moeder staat, mist de dochter het beeld enorm. Zij heeft er al van kinds af aan, toen het nog bij oma stond, een sterke band mee. Hoe het beeld bij oma terecht kwam weten zij niet, maar dat het in 1960 al bij oma thuis stond staat hun helder voor ogen. 

Jaap Polak: het bronzen beeld is een zogenaamde historische boeddha. Het is de afbeelding van Boeddha, die ruim 2500 jaar geleden leefde, als mens en die zijn geest zuiverde van alle verstorende emoties en onwetendheid, en die al zijn geestelijke mogelijkheden ontwikkelde tot alwetendheid. Ieder mens, en zelfs ieder voelend wezen dat hetzelfde doet wordt een boeddha. 

Hij heeft hier het hoogste bereikt tijdens zijn meditatie en zoekt met zijn hand contact met moeder aarde om getuige te zijn van zijn toestand. Deze boeddha vertoont duidelijke stijlkenmerken uit Thailand 16e eeuw, zoals de brede band boven het hoofd, het lange gezicht en de lange sierlijke vingers.

Gelukkig weet de eigenaar dat de boeddha al in 1960 in Nederland was, want musea hanteren een ethische norm dat alle voorwerpen die zij aankopen voor 1970 uit het land van oorsprong moeten zijn. 

• Herkomst: Engeland
• Datering: 1920/1925
• Materiaal: witgoud met briljant geslepen diamanten, totaal ca. 5 karaat
• Afmetingen: H 3cm, B 5cm

Mevrouw kreeg deze broche een aantal jaren geleden van haar man voor haar verjaardag. Ze wilde graag iets van Art Deco, en haar man werd door een bevriende juwelier getipt over deze broche. Mevrouw weet dat hij 4500 euro heeft gekost, dat was wel even slikken maar ze vindt hem prachtig. Ze draagt hem naar feesten en andere speciale gelegenheden, altijd op iets zwarts want daar komt het mooi op uit.

Martijn Akkerman : door de gaten in de broche werkt de zwarte stof erachter prachtig door in de broche, dan pas komen alle motieven mooi tot hun recht. Bij de wereldexpositie in 1925 in Parijs etaleerden de juweliers hun juwelen op de etalagepoppen van de couturiers, kleding en juwelen gingen daar hand in hand. Dit soort witgouden sieraden wordt ook wel ‘la mode blanc’ genoemd, en werd veel gedragen op het kleine zwarte jurkje - ‘petite robe noir’ ontworpen door Coco Chanel. Zij ontwierp dit jurkje toen in 1923 haar geliefde Boy Capel overleed….met dit zwarte jurkje wilde zij de hele wereld om haar vriend laten rouwen.

• Maker: Hans Kanters
• Herkomst: Amsterdam
• Datering: 1990
• Materiaal: olieverf op paneel
• Afmetingen: H 46 cm, B 30 cm (met lijst)

Mevrouw zag werk van deze schilder voor het eerst in het Van der Togt museum in Amstelveen, en was direct onder de indruk van zijn werk. Toen haar oom overleed bleek tussen zijn enorme verzameling deze kleine Hans Kanters te hangen, dus de keuze voor de erfenis was toen snel gemaakt.

Willem de Winter : Hans Kanters is een Amsterdammer die op zijn 20ste besloot te gaan schilderen. Hij heeft de fijnschilderkunst zichzelf volledig eigen gemaakt, een autodidact dus. Zijn werken zijn helemaal glad en zitten vol detail. Het zijn een soort raadsels, die je aan het denken zetten. 

Dat is precies wat de schilder zelf wil bereiken. Hij hoopt zelfs dat de kijker er meer uit haalt dan hij bedoelt. Hij weet vaak zelfs niet wat hij bedoelt met zijn werk, maar schildert net dat wat in hem opkomt. Wat hij gedroomd heeft, of wat hem fascineert uit de mythologie of pure fantasie. Zijn werken kunnen heel gruwelijk zijn om naar te kijken. En zijn vroege werk is erg erotisch.

Dit werk heeft hij een titel gegeven “Europa en de Stier” naar het verhaal uit de Griekse mythologie waar Zeus een prinses schaakt door zich als een witte stier te vermommen. De prinses is wel te vinden op dit werk, maar de witte stier lijkt hier eerder een woeste minotaurus. 

Uitzending woensdag 6 november 20.30 uur op NPO 1 ((daarna is de uitzending hier terug te zien)