Tussen Kunst en Kitsch: Museum MORE - vondsten van de kringloopwinkel

Woensdag 18 maart: vanuit Museum MORE taxeert Pieter Jorissen een schilderij dat een bijzonder familiestuk is, krijgt Fred Kats een gouden zakhorloge onder ogen, ontdekt Rob Driessen 2 kandelaars die voor een prikkie in de kringloopwinkel zijn gekocht en krijgt ook Joseph Estié te maken met een theebus die uit de kringloopwinkel komt.

• Voorstelling: vrouw met dolk ‘La fee au bois d’argent’ 
• Maker: Elisabeth Sonrel
• Herkomst: Frankrijk
• Datering: ca 1895-1900
• Materiaal: olieverf op doek
• Afmetingen: H 71cm, B 46cm 

Dit schilderij is van de grootouders van de huidige eigenaar geweest. Zijn vader was masseur, wellicht heeft hij dit ooit gekregen voor verrichtte diensten. Toen meneer het drie jaar geleden erfde, vond hij het in eerste instantie niet zo’n mooi schilderij. Toch wil hij het intussen niet kwijt, het is een bijzonder familiestuk.

Pieter Jorissen: De maker van dit schilderij is de Franse Elisabeth Sonrel. Zij reisde naar Florence en zag daar werk van de Pre-Rafaëlieten. Dat was een Engelse stroming die in de tweede helft van de negentiende eeuw ontstond als tegenhanger van de industriële revolutie. Zij grepen terug op de schilders van vóór Rafael, wilden de oerkunst laten waarbij de figuur in het landschap belangrijk was.

Het perspectief dat na Rafaël, in de Renaissance, zijn opwachting maakte was voor de Pre-Rafaëlieten niet van belang. Het ging om de persoon, de achtergrond was vlak, geschilderd als een soort rolgordijn. Het rode haar was een echt schoonheidsideaal. De kap op haar hoofd verwijst naar de Middeleeuwse kledij. 

• Maker: Gijs Bakker
• Herkomst: Nederlands
• Datering: 1963
• Materiaal: zilver
• Afmetingen: H 21 cm, B 21 cm

Kringloopwinkels afstruinen is de favoriete bezigheid van de eigenaar van deze beide kandelaars. Net voor sluitingstijd, vond hij ook deze beide stukken in een kringloopwinkel  voor 3 euro per stuk, geheel zwart en slecht onderhouden. Na het oppoetsen kwamen deze prachtige space-kandelaars tevoorschijn.

Rob Driessen: De space-age stijl is een stijl die de belangrijkste Nederlandse Industrieel ontwerper Gijs Bakker een periode heeft toegepast op zijn wereldberoemde sieraden die hij met zijn vrouw Elly van Leersum maakte. Maar ook voor Van Kempen & Begeer, waar hij begin jaren 60 werkzaam was, paste hij deze stijl toe op het tafelgoed. Deze kandelaars zijn in die periode gemaakt. Ze zijn verzilverd en met email afgewerkt. 

Gijs Bakker was bij Van Kempen & Begeer gevraagd te komen werken om een nieuwe stijl te ontwikkelen, maar de vraag naar traditionele vormen bleef toch groter. Uiteindelijk is hij daar weggegaan en in 1965 voor zichzelf begonnen met een uiterst succesvolle loopbaan.

• Voorstelling: bloemen in vaas 
• Herkomst: China
• Datering: midden 18^e eeuw, ca. 1750
• Materiaal:  porselein
• Afmetingen: H ca 15 cm 

Toen vier jaar geleden haar hondje was overleden, wilde mevrouw niet meer in een leeg huis thuis komen. Om de tijd te doden ging ze struinen in kringloopwinkels en op rommelmarkten. Inmiddels is haar huis niet meer leeg; het staat overvol met snuisterijen! Dit busje kocht ze in de kringloopwinkel voor 1.95 euro. 

Deze theebus is een mooi voorbeeld van ‘Amsterdams Bont’. Het blauw-witte porselein werd in China gemaakt en diep in het ruim van een schip naar Amsterdam vervoerd. Daarvandaan ging het met de potschipper/porseleinvoerder per schip naar Delft, waar de kleurrijke decoratie aangebracht werd. Omdat het ijzerrood, groen en goud voorkwam op Delftse keramiekdecoraties, vermoedt men dat het porselein niet in Amsterdam maar in Delft beschilderd werd. Daarna werd het per schip terug vervoerd naar Amsterdam, waar het op de markt gekocht werd door rijke West-Friese boeren. Het dekseltje was tegelijk een maatdopje voor de kostbare thee. 

• Voorstelling: Salomons oordeel
• Maker:  Willats
• Herkomst: Engels
• Datering: 1750
• Materiaal: goud
• Afmetingen: doorsnede 6 cm

Dit gouden pronkstuk ligt bij de eigenaar in een la en er gebeurt helemaal niets meer mee. 

Fred Kats: Het is een Engels dameshorloge uit 1750, van de bekende horlogemaker John Willats. Er staat een prachtige voorstelling op van het belangrijkste moment uit het verhaal van Salomons oordeel, namelijk het moment waarop Salomon suggereert de baby, die door twee vrouwen geclaimd wordt, doormidden te snijden. Uiteraard roept de echte moeder dan in wanhoop uit dat de baby wel naar de onterechte moeder moet gaan, om haar geliefde kind te sparen. Zo weet de slimme Salomon aan wie het kind werkelijk toebehoort.

In de kast van het uurwerk zitten twee visitekaartjes van reparateurs, die de lange geschiedenis maar ook de liefde waarmee dit uurwerk is behandeld, goed illustreren.  Zo’n horloge werd veelal door dames gebruikt. 

Uitzending 18 maart 2020, om 20.35 uur op NPO 1 (daarna is de uitzending hier terug te zien).

Meer zien over de ontdekking van de kandelaren?
Kijk dan na de uitzending van Tussen Kunst en Kitsch naar Tussen Kunst en Kitsch Extra op NPO 2 Extra om 21.30 uur . NPO 2 Extra vind je bij Ziggo op kanaal 222, bij KPN, Telfort en XS4ALL op kanaal 88 en bij T-Mobile op kanaal 381.