In Tussen Kunst en Kitsch vanuit Kasteel Groeneveld Baarn taxeert Bas Hesselink een scheepsmodel boeier, Fred Kats een lantaarnklokje en Marcel Brouwer een beeld van een knielende vrouw.
Scheepsmodel van D’Jonge Klaes, een boeier
- herkomst Noord Holland
- datering 1756
- materiaal hout
- afmetingen 128 cm hoog, 140 cm breed
Mevrouw heeft dit scheepsmodel al meer dan dertig jaar. Het was vroeger van haar oom en tante, waar zij hielp in de huishouding omdat ze wat op leeftijd waren. Dit schip ontdekte ze op zolder onder een doek. Dat vond ze zonde en ze mocht het meenemen van haar oom en tante. Het zou kunnen dat het een afscheidscadeau is geweest voor haar oom die bij een bank werkte. Het heeft lang in haar ouderlijk huis gestaan, nu staat het bij haar thuis in de woonkamer te pronken. Eén keer heeft ze de boot tijdens het schoonmaken in een teil te water gelaten, en hij bleef drijven! Maar tegenwoordig gebruikt ze toch maar gewoon de stofdoek.
Expert Bas Hesselink vertelt dat een dergelijk model heel vaak wordt gemaakt als er een schip wordt gebouwd, om cadeau te geven aan de opdrachtgever van het schip. Dit gebeurt nu nog steeds, vaak heeft een groot schip dus ook een kleiner zusje. In dit geval is dat ook gebeurd; D’Jonge Klaes was een jacht dat een koopman had besteld. Het is echt voor persoonsvervoer en niet voor goederen, zoals je in die tijd ook wel had. Dit is echt gemaakt om met vrienden op te varen.
Men voer bijvoorbeeld van Zaandam naar de markt in Amsterdam, en dan was het een sport om het hardst te varen. Verschillende café’s langs de Zaan loofden wimpels uit voor wie het eerst bij het café was. Dit schip kon op rivieren, de Zuiderzee en de Waddenzee, maar was niet geschikt voor verre reizen. Het was een luxe schip. Binnenin zien we schilderijen met stadsgezichten in miniatuur, ook die schilderijen duiden op entertainment en luxe.
Het type schip is een boeier. Die kenmerkt zich doordat alles aan het schip rond is, behalve de kiel. Verder herken je een boeier aan het ‘zeilen met losse broek’: het grootzeil zit aan de onderkant niet aan de giek vast. De gaffel aan de bovenkant van het grootzeil is gebogen, een ander kenmerk van een boeier. En de maat van het schip is ongeveer drie keer de grootte van het zijzwaard.
Alle onderdelen van de boeier zijn origineel, de zeilen, blokken, het hout, de stootkussens….en nog in zeer goede staat. Een museaal object.
Lantaarnklokje / pantryclock
- maker George Graham
- herkomst Londen
- datering begin achttiende eeuw, ca. 1710
- materiaal: messing
- sfmetingen 22 cm hoog, 12 cm breed
Dit is een erfstuk van de grootvader van mevrouw; hij was verzamelaar. Als kind fascineerde deze klok haar al, vooral omdat hij maar één wijzer had en dat was net in de periode dat ze leerde klokkijken. Daarnaast had hij een heel mooi klingeltje. Inmiddels heeft ze het klokje opgeborgen in een externe kluis.
Expert Fred Kats vertelt dat dit wandklokje een lantaarnklokje of pantryklokje wordt genoemd. In het Engels wordt dit klokje omschreven als ‘One made for the staff quarters in the house of a gentleman of some quality’.
Het werd dus gebruikt door het personeel. Daarom is het vrij eenvoudig, het werd ook gebruikt als wekker en hing dus niet in de salon maar in de personeelsvertrekken. Boven de wijzerplaat zit een open gezaagd fretje (hekwerkje), dat aan de voorkant mooi is gegraveerd met bloemen in een vaas. Aan de zijkant is de gravering maar achterwege gelaten, ook dit duidt erop dat het een simpele klok is. De klok heeft maar één wijzer, dat was normaal voor die tijd.
Het is gemaakt door de beroemde Engelse klokkenmaker George Graham (1673-1751), die is begraven in de Westminster Abbey. Het toont maar weer dat zelfs de beroemde ‘Graham’ z’n commerciële neus niet ophaalde voor de winst van eenvoudig personeelsklokje.
Beeld van een knielende vrouw
- maker Tjipke Visser (1876-1955)
- herkomst Nederland
- datering begin jaren dertig
- materiaal hardsteen
- afmetingen ca 50 cm hoog
De huidige eigenaresse heeft dit beeld altijd al mooi gevonden. Ze erfde het van haar grootmoeder, die het vlak na haar scheiding als troost kocht, in 1932. Het beeld staat in de familie bekend als ‘De Aanvaarding’.
Expert Marcel Brouwer vertelt dat de maker van het beeld, Tjipke Visser, een van de belangrijkste Nederlandse beeldhouwers uit de eerste helft van de twintigste eeuw is. Toen hij in 1907 naar Bergen verhuisde, was hij een van de voorlopers van de Bergense School. Daarvoor maakte hij veel koppen en figuren van Volendammers, en beelden van publieke figuren als Abraham Kuyper. Later maakte hij ook veel vrouwelijke naakten, danseressen en dieren. In 1909 ging hij naar Parijs om daar bronsgieten te leren. Onder invloed van de beeldhouwers van de Amsterdamse School, werd zijn werk later steeds gestileerder. Gemoedstoestanden werden ook een thema van hem.
Dit werk is heel gestileerd en symbolisch. Het is echt een beeld dat de ‘diehard’ fans van Visser willen zien. Vooral de achterkant is prachtig gemaakt, met de onderkant van de voeten en zelfs de kuiltjes onderin de rug mooi uitgewerkt. Het beeld is op de voorzijde gemonogrammeerd met de letters TV. Het is volledig gesigneerd aan de onderkant, zoals vaker bij zijn werk.
