In de spotlight: De Kunst van Esra Sakir
Ontdek de verborgen schatten van de kunstwereld in deze reeks artikelen. Waarin we het werk en de inspirerende reis van getalenteerde kunstenaars belichten die meer spotlight verdienen. Elk artikel bevat een uitgebreid interview met een kunstenaar waardoor je een kijkje krijgt in hun artistieke proces en de betekenis achter hun prachtige oeuvre. Laat je betoveren door de verhalen van deze kunstenaars die met passie en toewijding hebben gewerkt om hun unieke stem te laten horen.
Waar begon je reis als kunstenaar?
‘De wereld van de kunst betreden op tienjarige leeftijd was het begin van mijn reis’. Vertelt Esra. ‘In 1980 ging ik naar de Italiaanse middelbare school in Istanbul. Tijdens mijn tijd daar ontwikkelde ik een passie voor kunst en een jaar later begon ik met het volgen van kunstlessen. Een van mijn leraren, Gulseren Sudor, een zeer gerespecteerd kunstenaar in Turkije, introduceerde me bij een andere getalenteerde kunstenaar genaamd Hale Sontas. Deze twee opmerkelijke vrouwen, klasgenoten en vrienden, deelden hun artistieke ervaringen met anderen en waren buitengewoon productief in hun professionele carrières. Ze werden een onschatbare bron van inspiratie voor mijn eigen creatieve reis, en daar zal ik altijd dankbaar voor zijn.
Hoe verliep die reis verder tot aan de dag van vandaag?
Tijdens mijn adolescentie, toen ik gescheiden leefde van mijn moeder vanwege mijn opleiding, was betrokkenheid bij artistieke praktijken een levenslijn voor mij. Elk jaar nam ik enthousiast deel aan kunstlessen gegeven door verschillende kunstenaars in Istanbul. Door deze vroege blootstelling kwam ik in contact met gerenommeerde meesters van de Turkse kunstscene, wat een cruciale en invloedrijke periode voor mij was.
De Italiaanse middelbare school speelde ook een cruciale rol in haar culturele ontwikkeling. Door lessen in kunst, filosofie, technisch tekenen (wat van groot belang was) en Latijn ontwikkelde Sakir een diepe waardering voor de Italiaanse cultuur. Na haar afstuderen koos ze voor een carrière als gecertificeerde nationale toeristengids onder het Ministerie van Cultuur, wat haar in staat stelde om de rijke geschiedenis van Turkije te verkennen. Deze nieuwe financiële onafhankelijkheid stelde haar ook in staat om haar studie voort te zetten in Italië aan de prestigieuze Brera Academie voor Schone Kunsten.
Om toegelaten te worden tot Brera moest Esra een rigoureus selectieproces doorlopen, dat onder andere een week durende tekentoets van levende modellen en een mondelinge toets over kunstgeschiedenis omvatte. Van de talloze aanvragers werden dat jaar slechts 25 studenten geaccepteerd, en Sakir was er een van.
Tijdens de masterstudies aan de HKU in 2008/2009 verschoof haar focus naar het verkennen van de rol van kunstenaars bij het vormgeven van de geschiedenis en hun verbinding met andere disciplines zoals interculturalisme, vrouwenemancipatie en inclusiviteit. Deze onderwerpen waren destijds niet bijzonder populair en werden zelfs met scepsis ontvangen. Hoe kon geschiedenis boeiend worden gemaakt wanneer benaderd vanuit een futuristisch perspectief en de externe realiteit?
Parallel aan het creëren van korte biografische films breidde haar artistieke verkenning zich op die manier uit naar sociale aspecten, waaronder keramiek, fotografie en schilderkunst. Net zoals ze eerder het werk van andere kunstenaars had onderzocht, wendde ze haar blik naar binnen en zocht ze naar een diep begrip van wat er bij haar resoneerde. ‘Ik vroeg me af hoe mijn persoonlijke levenservaringen en cultureel erfgoed betekenis konden hebben voor anderen in praktische, real-life omstandigheden. Veel van de vragen waarmee ik destijds worstelde zijn nog steeds relevant, zoals die met betrekking tot mensenrechten, milieucrises en klimaatverandering. Ik vroeg me af welke impact een kunstwerk kon hebben bij het aanspreken en resoneren met deze kwesties’.
Wat is uiteindelijk het onderwerp van je oeuvre geworden?
De primaire focus van mijn artistieke werk draait om het thema van menselijke empowerment. Ik onderzoek de manieren waarop we de mentale grenzen die we onszelf vaak opleggen kunnen overstijgen en opnieuw contact kunnen maken met onze kernessentie en aangeboren ideeën. Door me te verdiepen in dit onderwerp, beoog ik een gevoel van bevrijding en zelfontdekking te inspireren, waarbij individuen worden aangemoedigd om hun eigen potentieel aan te boren en hun authentieke zelf te heroveren.
Waarom is het belangrijk om deze verhalen te vertellen?
‘Het vertellen van verhalen door middel van kunst is belangrijk omdat de taal van kunst toeschouwers in staat stelt om het onderwerp op een zintuiglijk niveau waar te nemen en ermee in contact te komen, zelfs voordat het intellectuele begrip een rol speelt. Deze zintuiglijke waarneming is ongelooflijk krachtig en heeft een blijvende impact op individuen, omdat het een persoonlijke ervaring wordt. Wanneer iemand zich onderdompelt in een artistieke creatie, wordt hij of zij belichaamd in een bepaalde gemoedstoestand die bij hen blijft. Zo kan ik bijvoorbeeld verbaal uitdrukken dat het menselijk lichaam verbonden is met de aarde, en je kunt dit op intellectueel niveau begrijpen. Echter, het ervaren van dit concept door de emoties die worden opgeroepen door mijn kunstwerk, creëert een diepere verbinding die bij je blijft. Het grondt je en wordt een blijvende sensatie. Hoewel elk kunstwerk openstaat voor interpretatie, wordt de kernboodschap vaak op een zintuiglijk niveau gevoeld, waardoor individuen hun eigen persoonlijke interpretaties en associaties kunnen toevoegen aan die primaire waarneming’.
Je werk bestaat uit verschillende technieken. Met welke techniek werk je het liefst?‘Als eeuwige student stel ik voortdurend vragen over de redenen achter mijn artistieke inspanningen. Ik vind grote verrijking in het verkennen van verschillende technieken, omdat elke nieuwe vaardigheid een frisse kijk biedt en mijn algehele artistieke ontwikkeling stimuleert. Wanneer ik mijn schilderijen in de wereld van de beeldhouwkunst breng, verandert dit mijn perceptie van mijn schilderijen wanneer ik ze later fotografeer. Door verschillende technieken te omarmen, breid ik voortdurend mijn artistieke visie en begrip uit’.
De focus van Esra’s inspanning blijft constant op artistiek onderzoek. De rol van de kunstenaar bij het vormgeven van de geschiedenis. Met haar korte films duikt ze in een wereld van mondelinge geschiedenis, waarbij ze de verhalen en perspectieven van medekunstenaars vastlegt.
Met haar beeldhouwwerken en schilderijen verkent ze de historische verbindingen tussen mensheid en natuur. Sakir streeft er bewust naar om vrij te blijven van de beperkingen van genre, stijl of actuele kunsttrends. ‘Mijn doel is om fris te blijven en open te staan voor nieuwe mogelijkheden. Door fotografie en beeldhouwkunst met elkaar te combineren, kan ik de essentiële aspecten van de sculptuur laten zien via beelden. Op deze manier vervangt het beeld de behoefte aan tekst en dient het als een introductie op het kunstwerk’.
Hoe herkent de kijker een echte Esra Sakir?‘Elk van mijn werken is een unieke onderneming, omdat ik voortdurend streef naar het behoud van een gevoel van frisheid en vermijding van herhaling’. Verklaart Sakir. Ze volhardt totdat er een harmonieuze balans binnen elk stuk is bereikt. ‘Als je een kunstwerk tegenkomt dat een gevoel van vitaliteit uitstraalt en met een eigen leven ademt, is de kans groot dat het een van de mijne is’.
Is er een droom die je als kunstenaar nog gaat omzetten in realiteit?
Een van mijn dromen is om mijn kunstwerken op grote schaal tentoongesteld te zien in steden die voor mij belangrijk zijn en die ik koester. Steden zoals Amsterdam, Milaan, Istanbul, Bodrum, Cappadocië en Mardin. Of het nu in een bruisende stedelijke omgeving is of te midden van de adembenemende schoonheid van de natuur, het voorstellen van mijn creaties in monumentale dimensies is een fascinerende ambitie. Ik zou ook graag de mogelijkheid hebben om mijn werken tentoon te stellen in beeldentuinen naast andere grootschalige kunstwerken, en het idee om mijn kunst in het Guggenheim te laten zien is werkelijk opwindend. Daarnaast is samenwerken met medekunstenaars iets waar ik enorm van geniet. Het is een prachtige ervaring om van elkaar te leren en te delen in het creatieve proces.