Opera-etiquette in de tijd van Wagner
Veel gedragsregels bij de opera vinden we vanzelfsprekend. Maar wist je dat Wagner bewust een aantal regels probeerde te veranderen?
Dresscode
Mensen droegen over het algemeen formele en elegante kleding naar de opera. Mannen kwamen in een zwart pak met accessoires zoals hoeden en handschoenen. Vrouwen droegen lange jurken met een laag decolleté en volle rokken. Ook zij pakten uit met accessoires als juwelen, handschoenen en hoeden met veren.
Staande ovaties
Hoewel staande ovaties tegenwoordig gebruikelijk zijn, waren ze dat een stuk minder in de 19e eeuw. Ovaties werden over het algemeen bewaard voor zeer uitzonderlijke optredens of voor de meest gevierde artiesten.
Opera-verrekijkers
Wist je dat het helemaal niet gek was om een kleine verrekijker mee te nemen naar de opera? De eerste 'opera verrekijker' werd in 1823 ontwikkeld en er werden snel nieuwe versies gemaakt met bijzondere ontwerpen; om bij die luxe outfits te passen!
Wagners eigen opera: Bayreuth Festspielhaus
Wagner was ontevreden over bepaalde aspecten van opera en besloot daarom een aantal veranderingen door te voeren:
Niet meer zien en gezien worden
Een operagebouw had vroeger niet alleen een muzikale, maar ook een sociale functie. Verschillende sociale lagen van de bevolking, waaronder burgerij en aristocratie, ontmoetten elkaar bij de opera. Door de traditionele hoefijzervorm kon het publiek niet alleen het toneel, maar ook elkaar goed bekijken.
Wagner was hier absoluut géén voorstander van. In zijn operagebouw moest het draaien om de muziek en de belevenis. De stoelen in Wagners Festspielhaus werden daarom neergezet zoals in een amfitheater. Het publiek zat 'vast' op hun plek omdat hij de middengangpaden verwijderde.
Geen applaus tussendoor
Applaus was gebruikelijk aan het einde van aria's, duetten en andere opvallende muzikale momenten. Maar dit applaus tussendoor wilde Wagner niet meer! Hij schreef zijn muziek op zo'n manier dat er geen pauzes vielen en mensen zich niet uitgenodigd voelden om tussendoor te klappen. Dit fenomeen noemen we 'doorcomponeren'.
Tijl in het voetspoor van Richard Wagner
In de zesdelige tv-serie 'Tijl in het voetspoor van Richard Wagner' reist Tijl langs de plekken waar Wagner zijn sporen achterliet en ontrafelt hij de aantrekkingskracht van Wagners baanbrekende muziek.
Tijl in het voetspoor van Richard Wagner, vanaf 6 maart om 20.30 uur bij AVROTROS op NPO 2